Om te begrijpen wat nationalisme veroorzaakt en om de psychologie van nationalisten grondig te onderzoeken, moeten we eerst begrijpen wat de term nationalisme betekent.

Nationalisme is het geloof dat de natie waartoe men behoort superieur is aan andere naties. Het wordt gekenmerkt door het gunstig bekijken van de eigen natie en het tonen van overdreven liefde en steun voor het eigen land.

Nationalistische bewegingen daarentegen zijn bewegingen waarbij een groep nationalisten een natie probeert op te richten of te verdedigen.

Hoewel patriottisme en nationalisme min of meer dezelfde betekenis hebben, heeft nationalisme een zweem van irrationaliteit.

"Patriottisme is de liefde voor je land ongeacht wat het doet en nationalisme is de liefde voor je land ongeacht wat het doet."

Einstein ging nog verder in zijn pejoratief en noemde nationalisme een infantiele ziekte - de mazelen van de mensheid.

H hoe nationalisten denken, voelen en zich gedragen

Nationalisten ontlenen een gevoel van eigenwaarde aan het feit dat ze deel uitmaken van hun natie. Ze hebben het gevoel dat ze deel uitmaken van iets groters dan zichzelf door bij hun natie te horen. Hun natie is hun uitgebreide identiteit.

Door hun natie naar nieuwe hoogten te tillen met lof en opschepperij over haar prestaties, verhogen ze dus hun eigenwaarde.

Mensen zijn hongerig naar lof en een oppepper voor hun ego. In het geval van nationalisme gebruiken ze hun natie als een middel om deze behoeften te bevredigen. Mensen die andere wegen hebben om aan deze behoeften te voldoen, zullen minder snel vertrouwen op nationalisme voor dit doel.

Misschien beschouwde Einstein nationalisme als een ziekte omdat hij het niet nodig had om zijn eigenwaarde te verhogen. Hij had zijn eigenwaarde al tot een bevredigende graad verhoogd door het winnen van de Nobelprijs voor Natuurkunde.

"Elke ellendige dwaas die helemaal niets heeft waar hij trots op kan zijn, neemt als laatste redmiddel trots op de natie waartoe hij behoort; hij is bereid en blij om al haar dwaasheden met hand en tand te verdedigen, en vergoedt zichzelf zo voor zijn eigen inferioriteit."

Nationalisme zou niet zo'n probleem zijn als het gedrag van nationalisten beperkt zou blijven tot het irrationeel aanbidden van hun natie. Maar dat is niet het geval en ze gaan een stap verder om hun behoefte aan achting te bevredigen.

Ze laten hun land er beter uitzien door neer te kijken op andere landen, vooral op hun buren met wie ze vaak concurreren om land.

Ze richten zich ook alleen op de positieve kanten van hun land en negeren de negatieve kanten, en op de negatieve kanten van het rivaliserende land en negeren de positieve kanten. Ze zullen proberen het rivaliserende land te delegitimeren:

"Dat land verdient het niet eens om te bestaan."

Ze voeden beledigende stereotypen over de burgers van het 'vijandige' land. Ze geloven dat hun land superieur is aan elk ander land in de wereld, zelfs als ze die landen nooit hebben bezocht of er bijna niets van weten.

Zelfs binnen een land hebben nationalisten de neiging om minderheidsgroepen aan te vallen als ze die niet als deel van 'hun' natie zien. De minderheden kunnen in het beste geval als tweederangsburgers worden behandeld of in het slechtste geval etnisch worden gezuiverd.

Aan de andere kant worden nationalistische bewegingen binnen naties vaak gestart door minderheidsgroepen die een aparte natie voor zichzelf willen.

De wortels van nationalisme

Nationalisme komt voort uit de menselijke basisbehoefte om bij een groep te horen. Als we onszelf als deel van een groep beschouwen, behandelen we onze groepsleden gunstig. Degenen die niet bij de groep horen, worden ongunstig behandeld. Het is de typische "wij" versus "zij" mentaliteit waarbij "wij" bestaat uit "wij en onze natie" en "zij" bestaat uit "zij en hun natie".

In de kern is nationalisme een ideologie die een groep mensen verbindt aan een stuk land dat ze toevallig bewonen. De groepsleden hebben meestal dezelfde etniciteit of delen dezelfde waarden of politieke ideologieën of al deze. Ze geloven dat hun groep de rechtmatige eigenaar is van hun land.

Wanneer een natie verschillende etniciteiten heeft, maar ze dezelfde politieke ideologie delen, proberen ze een natie op te richten die gebaseerd is op die ideologie. Deze opzet zal echter waarschijnlijk instabiel zijn omdat er altijd een kans is op interetnische conflicten.

Hetzelfde kan ook andersom gebeuren: een natie met overal dezelfde etniciteit maar verschillende ideologieën kan in een interideologisch conflict verwikkeld raken.

De aantrekkingskracht van interetnische conflicten is echter vaak sterker dan de aantrekkingskracht van interideologische conflicten.

Geen wonder dat bij de meeste conflicten binnen een land, zoals burgeroorlogen, twee of meer etniciteiten betrokken zijn. Elke etniciteit wil de natie voor zichzelf of probeert zich af te scheiden van de dominante etniciteit.

De neiging van etniciteiten om het eigendom op te eisen van het land dat ze bewonen is waarschijnlijk ontstaan als gevolg van conflicten tussen groepen. Voorouderlijke mensen moesten concurreren om land, voedsel, hulpbronnen en partners.

Prehistorische mensengroepen leefden in groepen van 100 tot 150 mensen en concurreerden met andere groepen om land en andere hulpbronnen. De meeste mensen in een groep waren familie van elkaar. Dus werken voor de groep, in plaats van individueel, was de beste manier om een maximale overleving en reproductief succes voor je genen te bereiken.

Volgens de inclusieve fitheidstheorie gedragen mensen zich gunstig en altruïstisch tegenover mensen die nauw aan hen verwant zijn. Naarmate de graad van verwantschap kleiner wordt, neemt ook het altruïstische en gunstige gedrag toe.

Eenvoudiger gezegd, we helpen onze naaste verwanten (broers en zussen en neven) om te overleven en zich voort te planten omdat zij onze genen dragen. Hoe dichter bij het familielid, hoe waarschijnlijker het is dat we hen helpen omdat zij meer van onze genen dragen dan verre verwanten.

Omdat de meeste groepsleden familie van elkaar waren, betekende het helpen van elkaar om te overleven en zich voort te planten dat ze meer van hun eigen genen vermenigvuldigden dan wanneer ze alleen zouden leven.

Daarom hebben mensen psychologische mechanismen die ervoor zorgen dat ze zich gunstig gedragen ten opzichte van hun eigen groepsleden en ongunstig ten opzichte van niet-groepsleden.

Het maakt niet uit op welke basis je groepen vormt - etniciteit, kaste, ras, regio, taal, religie of zelfs een favoriet sportteam. Zodra je mensen in groepen verdeelt, zullen ze automatisch de groep waartoe ze behoren bevoordelen. Dit is cruciaal geweest voor hun evolutionaire succes.

Nationalisme en genetische gelijkenis

Gemeenschappelijke etniciteit is een van de sterkste fundamenten waarop mensen zich in naties organiseren. Het is vaak de drijvende kracht achter nationalisme. Dit komt omdat mensen van dezelfde etniciteit nauwer aan elkaar verwant zijn dan aan mensen buiten hun etniciteit.

Hoe beslissen mensen dat anderen van dezelfde etniciteit zijn?

De sterkste aanwijzingen dat iemands genetische make-up op die van jou lijkt, zijn de fysieke kenmerken en het fysieke uiterlijk.

Mensen die tot dezelfde etniciteit behoren lijken op elkaar, wat betekent dat ze veel van hun genen met elkaar delen. Dit drijft hen ertoe om het eigendom op te eisen van het land dat ze bewonen en de hulpbronnen waartoe ze toegang hebben. Hoe meer land en hulpbronnen ze hebben, hoe meer ze in staat zijn om hun genen te verspreiden en een groter reproductief succes te hebben.

Daarom heeft nationalisme een sterke territoriale component. Nationalisten proberen altijd hun land te beschermen of meer land te krijgen of een land voor zichzelf te vestigen. Toegang krijgen tot land en hulpbronnen is de sleutel tot het voortplantingssucces van hun genenpoel.

Nogmaals, dit wil niet zeggen dat alleen mensen van dezelfde etniciteit nationalisten worden. Elke andere ideologie die met succes groepen met verschillende etniciteiten bindt, en zij gezamenlijk streven naar een land waar hun ideologie kan gedijen, heeft hetzelfde effect en is ook een vorm van nationalisme.

Het is alleen zo dat deze nationalistische structuur de neiging heeft om instabiel te zijn en kwetsbaar voor desintegratie, ook al hakt het in op dezelfde psychologische mechanismen om in een groep te leven.

Etniciteit heeft vaak voorrang op politieke ideologie omdat gemeenschappelijke etniciteit een betrouwbare indicator is dat een ander groepslid dezelfde genetische opmaak heeft als jij. Gemeenschappelijke ideologie is dat niet.

Om dit te compenseren dragen mensen die een ideologie aanhangen vaak kleding van dezelfde stijl en kleur. Sommigen nemen hun eigen mode, hoofdbanden, kapsels en baardstijlen aan. Het is voor hen een manier om hun gelijkenis uit te vergroten. Een irrationele, onbewuste poging om elkaar ervan te overtuigen dat ze dezelfde genen hebben omdat ze meer op elkaar lijken.

Als een etniciteit binnen een natie wordt gedomineerd door een andere, vrezen de laatstgenoemden voor hun voortbestaan en eisen ze een eigen natie. Zo ontstaan nationalistische bewegingen en nieuwe naties.

Het is nu gemakkelijk te begrijpen waar dingen als racisme, vooroordelen en discriminatie vandaan komen.

Als iemand er niet uitziet zoals jij, een andere huidskleur heeft, een andere taal spreekt, zich bezighoudt met andere rituelen en activiteiten, worden ze door je geest geregistreerd als een out-group. Je ziet dat ze met jou concurreren om land en andere hulpbronnen.

Uit deze dreigingsperceptie vloeit de behoefte voort om te discrimineren. Als discriminatie gebaseerd is op huidskleur, is het racisme. En als het gebaseerd is op regio, is het regionalisme.

Wanneer een dominante etniciteit een land overneemt, proberen ze andere etnische groepen, hun culturele artefacten en talen te onderdrukken of te elimineren.

Als een etniciteit een andere etniciteit binnen een natie domineert, vreest de laatste voor zijn voortbestaan. Ze eisen een eigen natie. Zo ontstaan nationalistische bewegingen en nieuwe naties.

Het is nu gemakkelijk te begrijpen waar dingen als racisme, vooroordelen en discriminatie vandaan komen.

Als iemand er niet uitziet zoals jij, een andere huidskleur heeft, een andere taal spreekt en andere rituelen toepast dan jij, dan registreert je geest hen als een out-group. Je ziet hen als concurrenten voor land en andere hulpbronnen.

Uit deze dreigingsperceptie vloeit de behoefte voort om te discrimineren. Als discriminatie gebaseerd is op huidskleur, is het racisme. En als het gebaseerd is op regio, is het regionalisme.

Wanneer een dominante etniciteit een land overneemt, proberen ze andere etnische groepen, hun culturele artefacten en talen te onderdrukken of te elimineren.

Nationalisme en martelaarschap

Bij menselijke oorlogvoering wordt er op grote schaal gevochten en gemoord. Nationalisme bindt de mensen van een land samen zodat ze hun grondgebied kunnen verdedigen en indringers kunnen afweren.

De manier waarop mensen oorlogen voeren lijkt sterk op de manier waarop onze naaste genetische verwanten - chimpansees - zich gedragen. Groepen mannelijke chimpansees patrouilleren aan de randen van hun territorium, verjagen indringers, overvallen hen, annexeren hun territorium, ontvoeren hun vrouwtjes en voeren veldslagen.2

Sla een willekeurig geschiedenisboek open en je zult zien dat mensen precies dat al honderdduizenden jaren doen.

Nationalisme manifesteert zich in niets zo sterk als in een soldaat. Een soldaat is in principe iemand die bereid is zijn leven op te offeren voor zijn land.

Het is logisch. Als de dood van een groepslid de overlevingskansen en het voortplantingssucces van andere groepsleden die zijn genen delen vergroot, kan hij uiteindelijk meer van zijn genen vermenigvuldigen dan hij zou kunnen als zijn groep werd gedomineerd of geëlimineerd door de vijandelijke groep.

Dit is de belangrijkste reden waarom zelfmoordaanslagen plaatsvinden. In hun gedachten denken zelfmoordterroristen dat ze, door dominante buitengroepen te schaden, de binnengroepen ten goede komen en de overlevings- en voortplantingskansen van hun eigen genenpoel veilig stellen.

Wat interessant is, is de houding die de mensen van een natie hebben ten opzichte van hun martelaren. Zelfs als de martelaar, door zijn leven op te offeren, uiteindelijk zijn natie ten goede komt, lijkt het offer nog steeds zo groot dat het irrationeel lijkt.

Als een ouder zijn leven opoffert voor zijn kind of een broer voor een broer, maken mensen geen martelaren en helden van hen. Het offer lijkt rationeel en redelijk omdat het wordt gedaan voor een zeer naaste genetische verwant.

Wanneer een soldaat zijn leven opoffert voor zijn land, doet hij dat voor veel mensen. Velen van hen zijn misschien helemaal geen familie van hem. Om zijn offer de moeite waard te laten lijken, maken de mensen van het land een held en een martelaar van hem.

Diep van binnen voelen ze zich schuldig dat iemand die niet nauw aan hen verwant is zijn leven voor hen heeft opgeofferd. Ze betuigen overdreven respect voor hun martelaar. Ze worden doordrenkt met patriottisme om het schuldgevoel dat ze voelen te compenseren.

Ze willen zichzelf en anderen ervan overtuigen dat het offer het waard was. Geen respect hebben voor martelaren is taboe omdat het schuldgevoelens naar boven brengt. Dit leidt ertoe dat ze degenen die geen respect hebben voor de martelaar hard behandelen.

Iemand kan zijn leven geven voor zijn land omdat hij zijn natie ziet als een uitgebreide familie. Daarom noemen mensen van een natie elkaar "broers en zussen" en noemen ze hun natie "vaderland" of "moederland". Nationalisme gedijt op de psychologische mechanismen die mensen al hebben om in families en uitgebreide families te leven.

Als een natie in een conflict verwikkeld raakt, vereist nationalisme dat mensen voor het land vechten en lokale en familiale loyaliteiten over het hoofd zien. De grondwet van veel landen bepaalt dat als burgers in tijden van nood worden opgeroepen om voor de natie te vechten, ze daaraan moeten voldoen. Een natie kan dus worden gezien als een uitgebreide familie die bestaat om de families die erin leven in staat te stellen te overleven en te gedijen.

Kan multiculturalisme werken?

Multiculturalisme betekent grotendeels multi-etniciteit. Aangezien nationalisme een manier is voor een etnische groep om het eigendom van land op te eisen, zullen veel etnische groepen en culturen die hetzelfde land bewonen wel tot conflicten leiden.

De etnische groep die het land domineert zal proberen ervoor te zorgen dat de minderheidsgroepen onderdrukt en gediscrimineerd worden. De minderheidsgroepen zullen zich bedreigd voelen door de dominante groep en hen beschuldigen van discriminatie.

Multiculturalisme kan werken als alle groepen die in een land leven toegang hebben tot gelijke rechten, ongeacht wie de meerderheid heeft. Als een land bevolkt wordt door een aantal etnische groepen, met de macht bijna gelijk verdeeld onder hen, kan dat ook tot vrede leiden.

Om hun etnische kloof te overbruggen, hebben de inwoners van een natie een ideologie nodig die hun etnische verschillen kan overbruggen. Dit kan een politieke ideologie zijn of zelfs nationalisme.

Als een dominante groep binnen een natie gelooft dat hun superioriteit niet wordt bedreigd, zullen ze minderheden waarschijnlijk eerlijk behandelen. Als ze merken dat hun superieure status wordt bedreigd, beginnen ze de minderheden te mishandelen en te onderwerpen.

Stress veroorzaakt door dit soort dreigingsperceptie maakt mensen vijandig tegenover anderen. Zoals Nigel Barber schrijft in een artikel voor Psychology Today, "Zoogdieren die opgroeien in een stressvolle omgeving zijn angstig en vijandig en hebben minder vertrouwen in anderen".

Als je begrijpt dat nationalisme gewoon een andere vorm is van "mijn groep is beter dan de jouwe", gebaseerd op "mijn genenpoel verdient het om te gedijen, niet de jouwe", dan begrijp je een grote verscheidenheid aan sociale fenomenen.

Ouders moedigen hun kinderen vaak aan om binnen hun 'stam' te trouwen om hun eigen genenpoel te beschermen en te vermeerderen. In veel landen worden huwelijken tussen rassen, kasten en religies om precies dezelfde redenen ontmoedigd.

Toen ik 6 of 7 jaar oud was, zag ik voor het eerst een glimp van nationalisme in een ander mens. Ik had ruzie gekregen met mijn beste vriend. We zaten altijd samen op de bank in de klas, die ontworpen was voor twee leerlingen.

Na de ruzie trok hij met zijn pen een lijn die het tafeloppervlak in twee helften verdeelde: één voor mij en één voor hem. Hij vroeg me om die lijn nooit te overschrijden en 'zijn territorium binnen te dringen'.

Ik wist toen nog niet dat wat mijn vriend net had gedaan een gedrag was dat de geschiedenis had gevormd, miljoenen levens had geëist, hele naties had verwoest en doen ontstaan.

Referenties

1. Rushton, J. P. (2005). Etnisch nationalisme, evolutionaire psychologie en genetische similariteitstheorie. Naties en nationalisme , 11 (4), 489-507.
2. Wrangham, R. W., & Peterson, D. (1996). Demonische mannetjes: Apen en de oorsprong van menselijk geweld . Houghton Mifflin Harcourt.