Als iemand naar je glimlacht, laat dat heel duidelijk zien dat die persoon je erkent en je goedkeurt. Niemand kan ontkennen hoe goed het voelt om een glimlach te geven en te ontvangen. Je kunt nooit kwaad verwachten van een glimlachend persoon. Een glimlach geeft ons een echt goed, veilig en comfortabel gevoel.

Maar waarom is dat? Wat is het doel van glimlachen bij mensen?

Onze neven hebben misschien het antwoord

Nee, niet onze neven van moeders of vaders kant. Ik heb het over de chimpansees. De manier waarop chimpansees lachen lijkt erg op ons.

Chimpansees gebruiken glimlachen als een uiting van onderdanigheid. Wanneer een chimpansee een dominantere chimpansee ontmoet, glimlacht hij om de dominante chimpansee zijn onderdanigheid te tonen en zijn desinteresse in het vechten voor dominantie.

Door te glimlachen zegt de onderdanige chimpansee tegen de dominante chimpansee: "Ik ben ongevaarlijk. Je hoeft niet geïntimideerd te worden door mij. Ik onderwerp en accepteer je dominantie. Ik ben bang voor je."

Aan de basis is glimlachen dus eigenlijk een angstreactie - een angstreactie die een onderdanige primaat geeft aan een dominante primaat om een confrontatie te vermijden.

Omdat mensen ook primaten zijn, dient glimlachen bij ons vrijwel hetzelfde doel. Het is de meest effectieve manier om onze onderdanigheid aan anderen over te brengen en hen te vertellen dat we niet bedreigend zijn.

Interessant genoeg hebben veel onderzoeken aangetoond dat mensen die niet glimlachen tijdens een eerste ontmoeting, de niet-lachers als vijandig ervaren.

Daarom geeft glimlachen mensen troost en een goed gevoel. Op een diep onbewust niveau zorgt het voor veiligheid, overleving en welzijn - de meest primaire menselijke behoeften.

Het angstgezicht

Chimpansees en mensen glimlachen op vrijwel dezelfde manier om onderdanigheid aan te geven. Maar er is een bepaalde lachuitdrukking bij mensen die opvallend veel lijkt op die bij chimpansees.

Wanneer een chimpansee een dominantere chimpansee tegenkomt, is de kans groot dat hij deze lachende uitdrukking gebruikt als hij niet van plan is om te strijden om dominantie. Het staat bekend als het 'angstgezicht' en is te zien op het gezicht van de chimpansee hieronder:

Het is een rechthoekige glimlach waarbij de tanden dicht bij elkaar staan en de onderkaak lichtjes blootligt. Mensen maken deze uitdrukking wanneer ze bang, opgewonden, verrast of angstig zijn - alles wat een element van angst met zich meebrengt.

De 'angstgezicht'-uitdrukking is heel kort te zien op iemands gezicht als hij bang is, omdat hij vrij snel vervaagt.

Wij mensen maken deze uitdrukking meestal als we klaar zijn met hardlopen ("Goh... dat was een eind rennen!"), een zwaar gewicht tillen ("Mijn hemel... ik heb net 200 pond getild!"), wachten bij de tandarts ("Ik sta op het punt om in mijn mond geboord te worden!") of een kogel ontwijken ("Jij... zag je dat? Ik werd bijna gedood!").

Sommigen glimlachen meer, anderen minder

Als je goed oplet hoe vaak mensen glimlachen in verschillende situaties, krijg je al snel een idee van de sociaaleconomische hiërarchie van jouw samenleving. Oké, dat is een beetje overdreven.

In een organisatie kun je veel vertellen over de status van de verschillende leden door op te merken wie er meer lacht en wie minder, wanneer en waar.

Een ondergeschikte glimlacht meestal meer dan nodig in aanwezigheid van een meerdere om hem tevreden te stellen. Ik herinner me nog de angstige glimlach van mijn leraren toen het schoolhoofd met zijn hovelingen (lees secretaresses) naar onze klas kwam tijdens mijn schooltijd.

Zelfs als een overste zin heeft om te glimlachen in het bijzijn van een ondergeschikte, zal het een zeer ingehouden en korte glimlach zijn. Hij moet zijn dominantie en superioriteit handhaven.

Je zult zelden zien dat een persoon met een hoge status lacht en grapjes maakt met een persoon met een lage status in een organisatie. Hij doet dat meestal liever met zijn gelijken.

De mensen met een hoge status worden geacht een serieuze, dominante, niet glimlachende blik te hebben en de mensen met een lage status worden geacht de hele tijd te glimlachen en hun onderdanigheid te bevestigen.

Lachen als angstreactie

Sommige experts geloven dat zelfs lachen een angstreactie is. Zij beweren dat de basis van de meeste grappen is dat er bij de clou iets rampzaligs of pijnlijks met iemand gebeurt.

Deze pijnlijke gebeurtenis kan fysiek zijn (bijv. vallen) of psychologisch (bijv. vernedering). Het onverwachte einde van de pijnlijke gebeurtenis 'schrikt' ons brein af en we lachen met geluiden die lijken op die van een chimpansee die andere chimpansees waarschuwt voor dreigend gevaar.

Ook al weten we bewust dat de grap geen echte gebeurtenis is of ons niet overkomt, onze lach maakt toch endorfines vrij voor zelf-anaesthetiek om de waargenomen pijn te beteugelen.