Relaties zijn ingewikkeld. Als je denkt dat kwantummechanica ingewikkeld is, wacht dan maar tot je een relatie krijgt. Wanneer twee geesten botsen en een relatie aangaan, worden er allerlei kettingreacties in gang gezet.

Het zijn niet alleen twee botsende geesten; het is een botsing van intenties, percepties, verkeerde percepties, veronderstellingen, interpretaties, verkeerde interpretaties en gedragingen. Een allegaartje hiervan is een recept voor conflicten. Geen wonder dat conflicten in relaties vaak voorkomen.

In relaties ontstaat meestal een conflict wanneer de ene partij de andere kwetst. Het slachtoffer voelt zich geschonden en eist excuses. Als de overtreder zich oprecht verontschuldigt, wordt de relatie hersteld.

Maar, zoals je zult leren tegen de tijd dat je klaar bent met dit artikel, zijn de dingen niet altijd zo eenvoudig.

Egoïsme overtroeft onbaatzuchtigheid

Laten we eens een stapje terug doen en nadenken over waar verontschuldigingen voor dienen. Mensen, als sociale soorten, gaan allerlei soorten relaties aan. Vriendschappen, zakelijke partnerschappen, huwelijken en wat al niet meer. Relaties aangaan en eraan bijdragen is iets heel zoogdierachtigs.

Net als mensen leven de meeste zoogdieren in sociale groepen om te overleven en te gedijen. In hun eentje redden ze het niet. Empathie, onbaatzuchtigheid, altruïsme en moraliteit helpen zoogdieren om in een hechte groep te leven.

Maar een oeroud, reptielachtig deel van onze hersenen is egoïstischer. Het is een dieper ingeworteld deel van ons dan altruïsme. Het enige waar het om geeft is overleven, ook al gaat dat ten koste van anderen. Dit sterkere, oeroude deel van onze bedrading wint het meestal van ons altruïsme van zoogdieren.

Zo krijg je een wereld vol hebzucht, corruptie, oplichterij, diefstal en verduistering. Daarom moet de samenleving opleggen moraliteit, om het relatief zwakkere deel van onze psyche wakker te maken, via tradities en wetten.

Hoewel mensen van nature zowel egoïstisch als onbaatzuchtig zijn, zijn ze meer egoïstisch dan altruïstisch. Dit blijkt uit het feit dat mensen immoreel handelen ondanks dat ze moraliteit hebben geleerd. En ondanks dat het kwaad nooit is geleerd, komt het bij veel mensen vanzelf.

Het doel van excuses

Egoïsme ligt aan de basis van bijna alle menselijke conflicten.

Een relatie is in wezen een overeenkomst tussen twee mensen om altruïstisch met elkaar om te gaan. Een relatie vereist per definitie dat de betrokken partijen bereid zijn om hun egoïsme in te ruilen voor onbaatzuchtigheid.

"Ik krab jouw rug en jij de mijne."

Een relatie vereist weliswaar onbaatzuchtigheid, maar is uiteindelijk ook egoïstisch. Ik bedoel, zou jij bereid zijn iemands rug te krabben als hij die van jou niet zou krabben?

Hoe paradoxaal het ook lijkt, een relatie is een manier om aan onze egoïstische behoeften te voldoen via een zekere mate van onbaatzuchtigheid.

Als die onbaatzuchtigheid ontbreekt, wordt het contract geschonden. De schender van de overeenkomst is egoïstisch. Hij krijgt maar geeft niet. Hij kwetst of maakt kosten voor de andere partij bij het nastreven van zijn egoïstische doelen.

De andere partij - het slachtoffer - eist excuses.

Een verontschuldiging is bedoeld om een relatie te herstellen. Als ze de relatie willen voortzetten, moet de overtreder zijn schuld toegeven en beloven dat hij zijn egoïstische (kwetsende) gedrag niet zal herhalen.

Het komt neer op wiskunde

Relaties gedijen op een balans tussen geven en nemen. Als je egoïstisch handelt en je partner kwetst, brengt dat kosten met zich mee voor hem of haar. Hij of zij kan de relatie niet voortzetten als het hem of haar geld blijft kosten. Niemand verliest graag.

Je moet dus op de een of andere manier boeten voor je overtredingen om de relatie weer in evenwicht te brengen. Dat kun je doen door je te verontschuldigen en te beloven dat je dat gedrag niet meer zult vertonen. Dat kan genoeg zijn, maar soms moet je meer doen, zoals een afspraakje met ze maken of bloemen voor ze kopen.

Onderzoek toont aan dat verontschuldigingen als oprecht worden ervaren als ze duur zijn.

We hebben wetten in de samenleving om egoïstische overtreders te straffen omdat dit een beroep doet op ons rechtvaardigheidsgevoel. Hoe egoïstischer of kwetsender een misdaad, hoe zwaarder de straf.

Tekenen van een oprechte verontschuldiging

De belangrijkste ingrediënten van een oprechte verontschuldiging zijn:

1. Je fout toegeven
2. Beloven de fout niet te herhalen
3. De prijs betalen

Een zeker teken van een oprechte verontschuldiging is wanneer de overtreder vraagt: "Wat kan ik doen om het goed te maken?"

Het laat zien dat ze niet alleen hun overtreding toegeven, maar ook bereid zijn om de veroorzaakte schade te herstellen, zodat de relatie weer kan worden zoals die was.

Wat is een manipulatieve verontschuldiging?

Een verontschuldiging die de ingrediënten van een oprechte verontschuldiging mist, is een nep verontschuldiging. Niet alle nep verontschuldigingen zijn echter manipulatief. Iemand kan een verontschuldiging faken zonder manipulatief te zijn.

Manipulatieve excuses zijn een subset van valse excuses - de ergste soort valse excuses.

Er bestaat ook niet zoiets als onbewuste manipulatie. Manipulatie moet opzettelijk zijn, anders is het geen manipulatie.

Laten we nu eens kijken naar een aantal veelvoorkomende voorbeelden van manipulatieve excuses:

1. Apologie controleren

Een controlerende verontschuldiging is een verontschuldiging niet omdat het je spijt, maar omdat je weet wat je wilt horen. De bedoeling is hier niet om iets verkeerds toe te geven of om te beloven dat je zult veranderen, maar om van een tijdelijk ongemak in hun leven af te komen.

Het doel is om je te kalmeren door je te geven wat je wilt. Ze weten dat de volgende keer dat ze dezelfde fout herhalen, ze zich alleen maar hoeven te verontschuldigen om ermee weg te komen.2

2. Schuld afschuiven door excuses

Verantwoordelijkheid accepteren voor je fout is een cruciaal ingrediënt van een oprechte verontschuldiging. Een verontschuldiging die de schuld afschuift, schuift de schuld voor de fout af op een derde partij of situatie.

Bijvoorbeeld, in plaats van verantwoordelijkheid te nemen en te zeggen, "Het spijt me I beledigd", mensen schuiven de schuld af door iets te zeggen als:

"Het spijt me het ("Mijn actie beledigde jou, niet mij.")

"Het spijt me jij werd beledigd." ("Je had niet beledigd moeten zijn.")

"Het spijt me als ik je beledigd." ("Ik ben niet bereid te accepteren dat je beledigd bent.")

Je moet hier voorzichtig mee zijn. Ze weerspiegelen niet altijd manipulatieve verontschuldigingen. Mensen spreken deze zinnen niet altijd uit om de schuld af te schuiven, maar om de schuld te geven waar hij hoort.

Ze spreken ze uit wanneer ze niet de bedoeling hadden om je te beledigen of wanneer ze gewoon niet begrijpen hoe ze je hebben beledigd.

In zulke gevallen kun je niet verwachten dat ze zich verontschuldigen omdat hun fout onbedoeld was. Sommigen zeggen dat impact belangrijker is dan intentie, maar dat is niet waar. Intentie is alles.

Als je constructief naar elkaar luistert en probeert te begrijpen waar de ander vandaan komt, kan de situatie zichzelf oplossen. Als je je realiseert dat er sprake was van een misverstand en dat het niet de bedoeling was om je te kwetsen, zul je eerder geneigd zijn om te vergeven.

Dit wordt bevestigd door studies die aantonen dat verontschuldigingen na dubbelzinnige opzettelijke overtredingen de straf verlagen, terwijl duidelijke, opzettelijke overtredingen de straf verhogen.3

Het punt is: dubbelzinnige opzettelijke overtredingen openen de deur voor manipulatie. Als de intentie dubbelzinnig is, kunnen ze beweren dat ze niet de intentie hadden om je pijn te doen, terwijl ze dat in feite wel deden.

Mensen die beledigd zijn eisen vaak duidelijke excuses, ontdaan van alle excuses. Dat moet ook, maar alleen als de belediging opzettelijk is. Niet alle excuses zijn ongegrond.

Bijvoorbeeld:

"Het spijt me dat ik dat zei, ik was die dag in een slechte bui."

Dit kan een manipulatieve, schuldverleggende verontschuldiging zijn als ze wisten dat ze je zouden kwetsen met hun woorden.

Maar het is ook mogelijk dat ze de waarheid vertellen.

Onze stemmingen, emoties, gewoonten en levenservaringen hebben invloed op hoe we ons gedragen. Denken dat dat niet zo is, is naïef.

Nogmaals, je moet je richten op intentie. Omdat intentie zo moeilijk te achterhalen is, is het zo'n lastig onderwerp.

3. Gaslighting verontschuldiging

Of je de ander nu wel of niet opzettelijk gekwetst hebt, je moet erkennen dat hun gevoelens gekwetst werden. Als je hun gevoelens ontkent of minimaliseert, ben je hen aan het gaslighten.

Nadat je hun gevoelens hebt gevalideerd, is de volgende stap om te onderzoeken waarom ze gekwetst zijn.

Heb je ze opzettelijk pijn gedaan?

Een verontschuldiging is op zijn plaats.

Hebben ze iets verkeerd begrepen of geïnterpreteerd?

Je hoeft je niet te verontschuldigen. Probeer dingen te verduidelijken.

4. Confrontatie vermijdende verontschuldiging

Dit type manipulatieve verontschuldiging heeft als doel om de ruzie te beëindigen. De ruziemaker zegt "het spijt me" om de kwestie niet aan te hoeven pakken, niet omdat hij spijt heeft.

Het werkt nooit omdat je altijd kunt voelen dat ze niet echt spijt hebben maar proberen weg te komen.

5. Excuses met omkering van schuld

Deze manipulatieve excuses zijn een soort schuldverschuiving waarbij het slachtoffer de schuld krijgt. In plaats van verantwoordelijkheid te nemen voor wat ze hebben gedaan, maken ze alles jouw schuld en eisen ze een verontschuldiging van je.

Ze verdraaien de hele zaak om het op jouw schuld te laten lijken en zeggen zoiets als:

"Het spijt me, maar jij deed X. Daardoor deed ik Y."

Nogmaals, ze kunnen de waarheid vertellen. Menselijk gedrag is vaak een verzameling reacties die beïnvloed worden door verschillende dingen. Als je beledigd wordt, is het niet altijd zo dat je dader een expliciet motief had om je te beledigen.

Maar omdat je pijn hebt, wil je dat geloven. We geven meer om het herstellen van onze relaties dan om de waarheid.

Het is mogelijk dat hun opzettelijke of onopzettelijke kwetsing van jou getriggerd werd door iets wat jij deed om hen te kwetsen, opzettelijk of onopzettelijk.

De enige uitweg uit deze puinhoop is open en empathische communicatie.

6. Angstige excuses

Ze verontschuldigen zich uit angst om je te verliezen en zeggen dingen als:

"Ik weet niet wat ik gedaan heb, maar het spijt me."

Natuurlijk, als je aan de ontvangende kant van die verontschuldiging staat, kan het woedend zijn. Net als andere nep verontschuldigingen, verontschuldigen ze zich maar niet. Het is een niet-verontschuldiging.

Merk op dat dit alleen een manipulatieve verontschuldiging is als ze heel goed weten dat ze je gekwetst hebben en bang zijn voor je woede, die ze proberen weg te nemen.

Het is geen manipulatieve verontschuldiging als ze echt niet begrijpen hoe ze je gekwetst hebben. We verwachten dat mensen begrijpen hoe ze ons gekwetst hebben en we verwachten dat ze zich verontschuldigen. We houden weinig rekening met de mogelijkheid dat ze waarschijnlijk echt niet begrijpen hoe ze ons gekwetst hebben.

In zulke gevallen is het verstandig om empathisch te zijn en hen uit te leggen hoe wat ze deden je heeft gekwetst. Ja, soms moet je hen deze dingen leren. Verwachten dat anderen je altijd begrijpen is niet empathisch.

Eindopmerkingen

Het is een uitdaging om manipulatieve verontschuldigingen te ontdekken. Voordat je iemand beschuldigt van manipulatieve verontschuldigingen, hem ergert en vervolgens met je eigen manipulatieve verontschuldiging moet komen, communiceer.

Probeer te begrijpen waar de andere persoon vandaan komt. Vermijd dingen te veronderstellen en handel vervolgens naar die veronderstellingen. Nee, schrap dat. Je kunt niet echt vermijden dingen te veronderstellen. Het gaat gebeuren. Wat je wel kunt doen is vermijden er actie op te ondernemen.

Aannames zonder substantieel bewijs zijn gewoon aannames. Gebruik communicatie altijd als je gereedschap om conflicten op te lossen.

Intentie bestaat alleen in je hoofd. Je weet wanneer je iemand probeert te kwetsen en wanneer niet. Het is essentieel om eerlijk te zijn over je intenties als je gezonde relaties wilt.

Als je op het punt staat iemand pijn te doen, is er altijd dat 'weten' dat je voelt. Je weet dat er een kans is dat je diegene pijn doet, maar toch doe je het. Of het nu uit gewoonte is, egoïsme, gebrek aan zelfbeheersing of wraak.

Als je dat 'weten' ervaart, sta dan even stil bij de vraag of wat je gaat doen wel het juiste is om te doen.

Menselijke conflicten zijn niet altijd zo eenvoudig als de dader-slachtoffer dynamiek. Vaak dragen beide partijen bij aan de dans. It takes two to tango. It takes two to un-tango, too. Er is bijna niets dat communicatie niet kan oplossen.

Referenties

1. Ohtsubo, Y., & Watanabe, E. (2008). Moeten oprechte verontschuldigingen duur zijn? Test van een kostbaar signaalmodel van verontschuldiging .
2. Luchies, L. B., Finkel, E. J., McNulty, J. K., & Kumashiro, M. (2010). The doormat effect: when forgiving erodes self-respect and self-concept clarity. Tijdschrift voor persoonlijkheids- en sociale psychologie , 98 (5), 734.
3. Fischbacher, U., & Utikal, V. (2013). Over de aanvaarding van verontschuldigingen. Spellen en economisch gedrag , 82 , 592-608.