Het kernprincipe van de gehechtheidstheorie is dat hoe we omgaan met onze primaire verzorgers in de vroege kindertijd onze volwassen relaties beïnvloedt. Met andere woorden, onze gehechtheidsstijl bepaalt de basisregels voor hoe we contact maken met andere mensen.

Op basis van de interacties met haar primaire verzorgers kan een kind een beveilig of onzeker bijlage.

a. Veilige bevestiging

Een veilig gehecht kind vertrouwt erop dat zijn primaire verzorger er voor hem is. Zijn primaire verzorger is een veilige basis van waaruit hij de wereld kan verkennen. Een veilige gehechtheid is het resultaat van het feit dat de verzorger responsief voor de fysieke en emotionele behoeften van het kind.

Een veilig gehecht kind groeit op en zoekt dezelfde veiligheid in relaties. Ze hebben er geen problemen mee om mensen te vertrouwen en op hen te vertrouwen. Als gevolg daarvan zullen ze waarschijnlijk wederzijdse, gezonde relaties ontwikkelen.

b. Onveilige hechting

Als de primaire verzorgers vaak of af en toe niet voldoen aan de fysieke en emotionele basisbehoeften van een kind, raakt het kind onzeker. Als niet aan de basisbehoeften wordt voldaan, leidt dit tot twee belangrijke copingstrategieën.

1. Angst
2. Vermijding

Een kind dat angstig gehecht is, is bang om het contact met zijn primaire verzorgers te verliezen. Zo'n kind groeit op en raakt angstig gehecht aan relatiepartners. Elk teken van het verliezen van contact met hun relatiepartner roept angst op.

Een vermijdend kind vermijdt zijn of haar primaire verzorger als een copingstrategie. Het kind leert zijn of haar primaire verzorger(s) niet te vertrouwen om in hun behoeften te voorzien. Zo'n kind groeit op met een vermijdende gehechtheidsstijl waarbij het geneigd is mensen zoveel mogelijk te vermijden.

De vermijdende gehechtheidsstijl heeft twee subtypes:

• Afwijzend vermijdend
• Angstig vermijdend

Afwijzend vermijdend vs angstig vermijdend gehecht

Iemand met een vermijdende gehechtheidsstijl leert al vroeg dat hij niet op anderen kan vertrouwen om in zijn behoeften te voorzien. Wat gebeurt er daarna?

Je wordt ofwel zeer zelfredzaam en probeert in je eigen behoeften te voorzien (afwijzend-vermijdend), of je ontwikkelt een angst voor hechte relaties (angstig-vermijdend).

Iemand met een afwijzende gehechtheidsstijl wijst het belang van hechte relaties af. Hij streeft naar onafhankelijkheid en niet afhankelijk zijn van anderen.

Maar alle mensen verlangen van nature naar een band met en een zekere afhankelijkheid van anderen.

Bij afwijzende vermijders is er dus een innerlijk conflict tussen hun natuurlijke behoefte aan verbondenheid en hun verlangen naar onafhankelijkheid.

Een persoon met een angstige vermijdende gehechtheidsstijl verlangt en vreest tegelijkertijd hechte relaties. Ze hebben de neiging om veel oppervlakkige relaties te hebben, maar zodra een relatie hecht wordt, slaat de angst om verlaten te worden toe.

Ze zijn bang dat ze gekwetst en verraden worden als ze te dicht bij iemand komen, maar tegelijkertijd hebben ze ook het natuurlijke verlangen om diep contact te maken.

Beide zijn vermijdend Gehechtheidsstijlen, de afwijzende en angstige vermijdende gehechtheidsstijlen hebben enkele overeenkomsten. Laten we ze bekijken voordat we diep in de verschillen duiken.

Overeenkomsten tussen angstige en afwijzende vermijders

1. Vermijd gehechtheid

Zowel afwijzende als angstige vermijders gebruiken een gehechtheidsvermijdingsstrategie. Ze voelen zich niet op hun gemak om te dicht bij anderen te zijn.

2. Verdedigend worden

Zowel afwijzende als angstige vermijders kunnen defensief worden als anderen te veel van hen vragen om contact te maken. Ze zullen van nature mensen wegduwen die te dicht bij hen proberen te komen.

3. Vertrouw niet gemakkelijk

Zowel angstige als afwijzende vermijders hebben vaak vertrouwensproblemen omdat ze al vroeg geleerd hebben dat anderen niet in staat zijn om aan hun behoeften te voldoen.

4. Terugtrekkingsgedrag

Zowel afwijzende als angstige vermijders reageren op relationele stress en conflicten door zich terug te trekken van hun partner (vermijden). Als ze ruzie hebben in een relatie, hebben ze de neiging zich van elkaar terug te trekken in plaats van het conflict frontaal aan te pakken.

Beiden duwen hun partner weg als ze zich bedreigd voelen in hun relatie.

5. Behoefte aan tijd alleen

Mensen met angstige en afwijzende hechtingsstijlen hebben behoefte aan persoonlijke ruimte. Ze hebben "ik-tijd" nodig om zichzelf op te laden.

6. Negatief relationeel onderhoudsgedrag

Beide hechtingsstijlen hebben de neiging om zich bezig te houden met negatief relationeel onderhoudsgedrag.3 Dit is bedoeld om hun partners weg te duwen (vermijden) en omvat gedrag als:

• De partner bespioneren
• De partner jaloers maken
• Ontrouw

Belangrijkste verschillen

1. Perceptie van relaties

Angstige vermijders geloven dat relaties essentieel zijn. Ze vinden het echter moeilijk om te dicht bij mensen te komen omdat ze bang zijn gekwetst of afgewezen te worden.

Ontwijkende vermijders vinden relaties onbelangrijk. Ze zien relaties als een onnodige last. Tegelijkertijd kunnen ze hun basisbehoefte aan contact niet ontkennen.

2. Grenzen

Angstige vermijders hebben zwakke grenzen. Ze hebben de neiging om mensen te plezieren en maken zich te veel zorgen over wat anderen van hen denken.

Ontwijkende vermijders hebben de neiging om stevige grenzen te stellen. Het kan ze nauwelijks schelen wat anderen van hen denken.

3. Openheid

Angstige vermijders zijn onmiddellijk open tegenover mensen, maar ze duwen zich terug als ze te dichtbij komen.

Ontwijkende vermijders hebben enorm veel moeite om zich open te stellen voor mensen. Ze lijken afstandelijk en er is veel voor nodig om ze open te stellen.

4. Zicht op jezelf en anderen

Angstige vermijders hebben een negatief beeld van zichzelf, maar een positief beeld van anderen. Ze geven zichzelf snel de schuld als dingen fout gaan.

Afwijzende vermijders hebben een positieve kijk op zichzelf, wat resulteert in een hoog gevoel van eigenwaarde. Over het algemeen hebben ze een negatieve kijk op anderen.

5. Angst

Angstige vermijders ervaren over het algemeen een hoge angst in relaties. Als ze niet vaak met hun partner praten, worden ze angstig.

Ontwijkende vermijders ervaren nauwelijks angst in relaties. Ze kunnen lange periodes zonder communicatie met hun partner.

6. Gedrag

Angstige vermijders vertonen warm-en-koud gedrag in romantische relaties. De ene dag overladen ze je met liefde, warmte en vriendelijkheid. De volgende dag trekken ze zich terug en zijn koud als ijs.

Ontkenningsvermijders hebben een algemene kilte. Koudheid is hun standaardgedrag, maar af en toe zullen ze ook warm zijn.

7. Reactie op afwijzing

Omdat ze bang zijn voor afwijzing, reageren angstige vermijders er negatief op. Als je ze opzettelijk of onopzettelijk afwijst, wees dan voorbereid op een uitbarsting.

Afwijzende vermijders hebben een 'het kan me niet schelen' houding ten opzichte van afwijzing. Ze vinden afwijzing niet erg omdat ze geloven dat relaties er toch niet toe doen.

8. Bron van trots

Omdat angstige vermijders een positieve kijk op anderen hebben, zijn goede relaties een bron van trots.

Voor afwijzende vermijders is zelfredzaamheid een bron van trots.

9. Verder gaan

Het kan een uitdaging zijn voor angstige vermijders om verder te gaan met relaties.

Ontwijkende vermijders kunnen snel en gemakkelijk relaties achter zich laten. Ze kunnen zelfs opluchting ervaren wanneer een relatie eindigt.

10. Reactie op conflicten

Wanneer er een conflict of stress in een relatie is, zullen angstige vermijders een combinatie van 'benaderingsgedrag' en 'vermijdingsgedrag' vertonen. Ze zullen je intens wegduwen, dan terugkomen en je intens overladen met liefde.

Ontwijkende vermijders vermijden hun partner en de relatie volledig in tijden van stress. Ze kunnen hun emoties volledig uitschakelen en de verbinding verbreken.

11. Stemmingen

Angstige vermijders hebben vaak een stormachtig emotioneel leven. Dit is tot op zekere hoogte een indicatie van het interne conflict tussen liefde en angst dat ze doormaken.

Eén positief gebaar van jouw kant en ze voelen zich enorm geliefd. Eén negatief gebaar van jouw kant en ze voelen zich enorm afgewezen.

Afwijzende vermijders hebben meestal een stabieler innerlijk leven.

12. Depressie

Angstige vermijders zijn geneigd om zich depressief te voelen, gezien de zelfkritiek waarmee ze zich bezighouden.2 Ze praten waarschijnlijk over zelfbeschadiging en dreigen daarmee als het slechter gaat.

Afwijzende vermijders zijn niet vatbaar voor depressies, vooral omdat ze een hoog niveau van eigenwaarde hebben.

13. Emotionele expressie

Angstige vermijders zijn goed in het uiten van hun emoties. Ze hebben de neiging om hun hart op hun mouw te dragen.

Afwijzende vermijders ervaren een afkeer van het uiten van hun emoties. Ze zijn goed in het onderdrukken/onderdrukken van hun negatieve emoties.

14. Vriendschappen

Angstige vermijders maken gemakkelijk vrienden omdat ze meteen warm en open overkomen.

Ontwijkende vermijders vinden het moeilijk om vrienden te maken. Zelfs als ze iemand leuk vinden, zullen ze zich verzetten tegen het beginnen van een vriendschap.

15. Triggers

Dingen die een angstige vermijder triggeren:

• Gehecht raken
• Minderwaardigheid
• Geef de schuld.
• Kritiek

Dingen die een afwijzende vermijderaar triggeren:

• Eisen
• driftbuien
• Drama
• Kritiek

16. Sociale steun

Angstige vermijders hebben meestal een sterk netwerk van sociale steun. Ze hebben er geen problemen mee om dingen gedaan te krijgen via anderen.

Voor een afwijzende vermijderaar is vertrouwen op anderen zwak. Hij heeft dus een zwak sociaal steunsysteem.

17. Angsten

Angstige vermijders zijn bang dat hun romantische relatie zal eindigen. Ze vinden het moeilijk om door hun afweer heen te werken en zich aan iemand te hechten. Ze worden niet snel verliefd.

Ontwijkers kunnen gemakkelijk verliefd worden, maar ze zijn bang om zich te binden. Een verbintenis lijkt in te gaan tegen hun kernwaarde vrijheid. Ze voelen zich gevangen als ze zich moeten binden.

Ze zijn ook bang om zichzelf en hun gekoesterde 'ruimte' in de relatie te verliezen.

18. Tolerantie voor meningsverschillen

Angstige vermijders hebben een lage tolerantie voor onenigheid in een romantische relatie. Voor hen staat onenigheid gelijk aan afwijzing. En vergeet niet, afgewezen worden is een van hun grootste angsten.

Voor een afwijzende vermijderaar zijn meningsverschillen normaal en te verwachten. Ze voelen zich niet afgewezen als hun partner het niet met hen eens is. Ze hebben een hoge tolerantie voor meningsverschillen.

19. Opwarmen na een conflict

Angstige vermijders kunnen snel opwarmen na een conflict. Dit komt omdat ze, ook al trekken ze zich terug bij relationele stress, ook een hoge angst hebben die ondraaglijk kan worden.

Ontwijkende vermijders hebben veel tijd nodig om op te warmen na een conflict. Ze hebben veel tijd en ruimte nodig om hun emoties te verwerken. Uiteindelijk warmen ze wel op.

20. Niet-werkwoorden lezen

Angstige vermijders zijn emotioneel afgestemd op hun romantische partners. Ze kunnen de kleinste veranderingen in de gezichtsuitdrukkingen en andere non-verbale uitingen van hun partner waarnemen.

Tenzij ze eraan gewerkt hebben, zijn vermijdende afwijzers niet goed in non-verbale communicatie.

21. Algemene citaten

Dingen die angstige vermijders tegen hun partner zeggen:

"Jij bent mijn thuis."

"Jij bent mijn veilige plek."

"Je verlaat me toch niet?"

Dingen die afwijzende vermijders vaak zeggen:

"Je kunt niemand vertrouwen."

"Ik heb niemand nodig."

"Ik kan voor altijd alleen zijn."

Samengevat:

Referenties

1. Shaver, P. R., & Mikulincer, M. (2006). Gehechtheidstheorie, individuele psychodynamiek en relationeel functioneren.
2. Goodboy, A. K., & Bolkan, S. (2011). Gehechtheid en het gebruik van negatief relationeel onderhoudsgedrag in romantische relaties. Communicatie Onderzoeksrapporten , 28 (4), 327-336.
3. Murphy, B., & Bates, G. W. (1997). Adult attachment style and vulnerability to depression. Persoonlijkheid en individuele verschillen , 22 (6), 835-844.