We nemen de tijd niet altijd waar zoals hij loopt. Met andere woorden, er kan een discrepantie zijn tussen de psychologische tijd en de werkelijke tijd die een klok aangeeft. Onze mentale toestand beïnvloedt of vervormt onze perceptie van tijd.

Onze geest heeft een verbazingwekkend vermogen om de tijd bij te houden, ondanks het feit dat we geen zintuig hebben dat specifiek bedoeld is om de tijd te meten.

Dit heeft ertoe geleid dat veel experts geloven dat er een soort interne klok in onze hersenen moet zitten die continu tikt, net als elke andere door mensen gemaakte klok.

Ons besef van tijd is kneedbaar

Je zou verwachten dat onze interne klok net zo functioneert als een normale, door mensen gemaakte klok, maar interessant genoeg is dat niet het geval. De klok die je in je woonkamer hebt hangen, meet de absolute tijd. Het maakt niet uit hoe je je voelt of welke levenssituaties je doormaakt.

Maar onze interne klok werkt net iets anders. Hij lijkt sneller of langzamer te gaan, afhankelijk van onze levenservaringen. Emoties hebben de grootste invloed op ons tijdsbesef.

Neem bijvoorbeeld vreugde. Het is een algemene en universele ervaring dat de tijd voorbij lijkt te vliegen als we het naar ons zin hebben. Maar waarom gebeurt dit?

Om dit fenomeen te begrijpen, kun je nagaan hoe je de tijd waarneemt als je je verdrietig, depressief of verveeld voelt. Zonder enige twijfel lijkt de tijd in zulke situaties langzaam te gaan. Je wacht met smart tot deze lange en moeilijke tijden voorbij zijn.

Het punt is dat als je verdrietig bent of je verveelt, je veel meer bewust Integendeel, de tijd lijkt te vliegen als je vreugdevol bent omdat je bewustzijn van het verstrijken van de tijd aanzienlijk is verminderd.

Saaie lezingen en psychologische tijd

Om je een voorbeeld te geven: stel, het is maandagochtend en je moet een heel, heel saai college bijwonen op school. Je overweegt om de lessen te laten schieten en in plaats daarvan een voetbalwedstrijd te kijken.

Je weet uit ervaring dat als je naar de lessen gaat, je je dood zult vervelen en dat de tijd zal verstrijken als een slak, maar als je naar een voetbalwedstrijd kijkt, vliegt de tijd voorbij en zul je een leuke tijd hebben.

Laten we eens kijken naar het eerste scenario, waarin je tegen je zin besluit om de lessen bij te wonen. Je let niet op wat de docent vertelt en de tijd lijkt voorbij te slepen. Je bewustzijn is niet betrokken met de lezing omdat je geest het als saai en nutteloos ziet.

Je geest staat je gewoon niet toe om de lezing te verwerken omdat het zo'n verspilling van mentale middelen is. Soms schakelt je geest je helemaal uit door je in slaap te laten vallen. Je probeert wanhopig wakker te blijven om de docent niet boos te maken.

Als je bewustzijn niet gericht is op de lezing, waar is het dan wel op gericht?

Het verstrijken van de tijd.

Je bent je nu pijnlijk bewust van het verstrijken van de tijd. Die lijkt zo langzaam te gaan, alsof hij opzettelijk langzamer gaat om je te laten boeten voor de zonden waarvan je niet wist dat je ze had begaan.

Stel dat de lezing om 10:00 uur begint en om 12:00 uur afgelopen is. Je controleert de tijd voor het eerst om 10:20 uur wanneer de eerste golf van verveling je raakt. Dan controleer je de tijd nog een keer om 10:30 en 10:50. Dan nog een keer om 11:15, 11:30, 11:40, 11:45, 11:50 en 11:55 uur.

Tegen alle rationaliteit in vraag je je af waarom de lezing zo lang duurt. Je vergeet dat de tijd zich in een constant tempo voortbeweegt. De lezing duurt alleen zo lang omdat je tijdsbesef wordt beïnvloed door verveling. Je kijkt steeds weer op je horloge en het lijkt alsof de tijd langzaam gaat en niet zo snel als hij 'hoort' te gaan.

Laten we nu het andere scenario bekijken, waarbij je besluit om in plaats daarvan een voetbalwedstrijd bij te wonen.

Stel dat het spel ook om 10.00 uur begint en om 12.00 uur afgelopen is. Om 9.55 uur kijk je op je horloge en wacht je vol spanning tot het spel begint. Als dat gebeurt, ga je helemaal op in het spel waar je zo van houdt. Je kijkt pas op je horloge als het spel afgelopen is. Je verliest de tijd uit het oog, zowel letterlijk als figuurlijk.

Als de wedstrijd voorbij is en je in de metro stapt om naar huis te gaan, kijk je op je horloge en zie je dat het 12:05 uur is. De laatste keer dat je keek was het 9:55 uur. "Tjonge, de tijd vliegt als je plezier hebt!" roep je uit.

Ons brein vergelijkt nieuwe informatie met eerdere gerelateerde informatie. Hoewel het voor jou leek alsof de tijd een enorme, snelle sprong nam van 9:55 uur naar 12:05 uur, was dat niet zo. Maar omdat je bewustzijn weg was gericht van het verstrijken van de tijd (je controleerde de tijd niet vaak tijdens het spel), leek de tijd te vliegen.

Dit is precies de reden waarom aangename muziek wordt afgespeeld op wachtplekken zoals luchthavens, treinstations en kantoorrecepties. Het leidt je aandacht af van het verstrijken van de tijd, zodat lang wachten gemakkelijker wordt. Ze kunnen ook een groot tv-scherm neerzetten of je tijdschriften geven om te lezen om hetzelfde doel te bereiken.

Angst en psychologische tijd

Angst is een krachtige emotie die ons tijdsbesef sterk beïnvloedt, maar om andere redenen dan die tot nu toe zijn besproken. Studies hebben aangetoond dat de tijd lijkt te vertragen wanneer iemand skydiveert, bungeejumpt of onverwacht de aanwezigheid van een potentieel roofdier of partner voelt.

Vandaar de uitdrukking "De tijd stond stil". Deze uitdrukking wordt nooit gebruikt in de context van verdriet of verveling. De tijd lijkt stil te staan in de context van angstige of bezorgde situaties omdat deze situaties vaak een belangrijke rol spelen in onze overleving en ons voortplantingssucces.

Het stilstaan van de tijd stelt ons in staat om de situatie scherper en nauwkeuriger waar te nemen, zodat we de juiste beslissing kunnen nemen (meestal vechten of vluchten) die een enorme impact kan hebben op onze overleving. Het vertraagt de dingen voor onze waarneming, zodat we ruim de tijd krijgen om de meest kritieke beslissingen van ons leven te nemen.

Daarom wordt angst vaak een 'verhoogd bewustzijn' genoemd en worden de meest kritieke scènes in films en tv-programma's soms in slow motion getoond om onze waarneming van dergelijke situaties in het echte leven na te bootsen.

Waarom dagen snel voorbij lijken te gaan als we ouder worden

Toen we kinderen waren, leek een jaar zo lang. Tegenwoordig glijden weken, maanden en jaren als zandkorrels door onze handen. Waarom gebeurt dit?

Interessant genoeg is hier een wiskundige verklaring voor. Toen je 11 was, was een dag ongeveer 1/4000 van je leven. Op 55-jarige leeftijd is een dag ongeveer 1/20.000 van je leven. Aangezien 1/4000 een groter getal is dan 1/20.000, wordt de verstreken tijd in het eerste geval als groter ervaren.

Als je wiskunde haat, maak je dan geen zorgen, er is een betere uitleg:

Toen we kinderen waren, was alles nieuw en fris. We vormden voortdurend nieuwe neurale verbindingen, leerden hoe te leven en ons aan te passen aan de wereld. Maar naarmate we ouder werden, begonnen steeds meer dingen deel uit te maken van onze routine.

Stel dat je tijdens je kindertijd gebeurtenissen A, B, C en D meemaakt en op volwassen leeftijd ervaar je gebeurtenissen A, B, C, D en E.

Omdat je hersenen al verbindingen hebben gevormd en in kaart hebben gebracht over A, B, C en D, worden deze gebeurtenissen min of meer onzichtbaar voor je. Alleen gebeurtenis E stimuleert je hersenen om nieuwe verbindingen te vormen en je hebt het gevoel dat je echt tijd hebt besteed aan iets.

Dus hoe meer je de routine doorbreekt, hoe minder snel de dagen voorbij lijken te gaan. Daarom wordt er gezegd dat mensen die blijven leren voor altijd jong blijven, natuurlijk niet in fysieke zin, maar zeker wel in mentale zin.