Nie zawsze postrzegamy czas tak, jak on płynie. Innymi słowy, może istnieć rozbieżność między czasem psychologicznym a rzeczywistym czasem wskazywanym przez zegar. Przede wszystkim nasze stany psychiczne wpływają lub zniekształcają nasze postrzeganie czasu.

Nasze umysły mają zdumiewającą zdolność do śledzenia czasu, pomimo faktu, że nie mamy żadnego organu zmysłowego specjalnie poświęconego pomiarowi czasu.

Doprowadziło to wielu ekspertów do przekonania, że w naszym mózgu musi istnieć jakiś wewnętrzny zegar, który tyka nieprzerwanie, tak jak każdy inny zegar stworzony przez człowieka.

Nasze poczucie czasu jest plastyczne

Można by się spodziewać, że nasz wewnętrzny zegar działa tak samo, jak normalny, stworzony przez człowieka zegar, ale co ciekawe, tak nie jest. Zegar, który masz w swoim salonie, mierzy czas bezwzględny. Nie obchodzi go, jak się czujesz ani przez jakie sytuacje życiowe przechodzisz.

Ale nasz wewnętrzny zegar działa nieco inaczej. Wydaje się przyspieszać lub zwalniać w zależności od naszych doświadczeń życiowych. Emocje mają największy wpływ na nasze poczucie czasu.

Weźmy na przykład radość. To powszechne i uniwersalne doświadczenie, że czas wydaje się płynąć, gdy dobrze się bawimy. Ale dlaczego tak się dzieje?

Aby zrozumieć to zjawisko, zastanów się, jak postrzegasz czas, gdy czujesz się smutny, przygnębiony lub znudzony. Bez cienia wątpliwości czas wydaje się płynąć powoli w takich sytuacjach. Czekasz w agonii, aż te długie i trudne chwile się skończą.

Chodzi o to, że kiedy jesteś smutny lub znudzony, jesteś o wiele bardziej świadomy Wręcz przeciwnie, czas wydaje się lecieć, gdy jesteś radosny, ponieważ twoja świadomość upływu czasu jest znacznie zmniejszona.

Nudne wykłady i czas psychologiczny

Aby dać ci przykład, powiedzmy, że jest poniedziałek rano i masz naprawdę, naprawdę nudny wykład na uczelni. Rozważasz opuszczenie zajęć i obejrzenie meczu piłki nożnej.

Z doświadczenia wiesz, że jeśli będziesz uczęszczał na zajęcia, zanudzisz się na śmierć, a czas będzie płynął jak ślimak, ale jeśli obejrzysz mecz piłki nożnej, czas będzie leciał i będziesz się dobrze bawić.

Rozważmy pierwszy scenariusz, w którym decydujesz się, wbrew własnej woli, uczestniczyć w zajęciach. Nie zwracasz uwagi na to, co bełkocze wykładowca, a czas wydaje się wlec. Twoja świadomość nie jest zaangażowany z wykładem, ponieważ twój umysł postrzega go jako nudny i bezużyteczny.

Twój umysł po prostu nie pozwala ci przetworzyć wykładu, ponieważ jest to marnowanie zasobów umysłowych. Czasami twój umysł całkowicie cię wyłącza, sprawiając, że zasypiasz. Desperacko starasz się nie zasnąć, aby nie wkurzyć wykładowcy.

Jeśli twoja świadomość nie jest skupiona na wykładzie, to na czym jest skupiona?

Upływ czasu.

Jesteś teraz boleśnie świadomy upływu czasu, który wydaje się płynąć tak wolno, jakby celowo zwalniał, abyś zapłacił za grzechy, o których nie wiedziałeś, że je popełniłeś.

Załóżmy, że wykład zaczyna się o 10:00 i kończy o 12:00. Po raz pierwszy sprawdzasz czas o 10:20, kiedy dopada Cię pierwsza fala nudy. Następnie sprawdzasz go ponownie o 10:30 i 10:50. Potem jeszcze raz o 11:15, 11:30, 11:40, 11:45, 11:50 i 11:55.

Wbrew wszelkiej racjonalności zastanawiasz się, dlaczego wykład trwa tak długo. Zapominasz, że czas płynie w stałym tempie. Wykład trwa tak długo tylko dlatego, że na twoje poczucie czasu wpływa nuda. Raz po raz sprawdzasz zegarek i wydaje ci się, że czas płynie powoli, a nie tak szybko, jak "powinien".

Rozważmy teraz inny scenariusz - w którym zamiast tego decydujesz się wziąć udział w meczu piłki nożnej.

Powiedzmy, że mecz również zaczyna się o 10:00 i kończy o 12:00. O 9:55 sprawdzasz zegarek i z niecierpliwością czekasz na rozpoczęcie gry. Kiedy to następuje, w pełni zanurzasz się w grze, którą tak bardzo kochasz. Nie sprawdzasz zegarka aż do zakończenia gry. Tracisz poczucie czasu, zarówno dosłownie, jak i w przenośni.

Kiedy gra się kończy, a ty wsiadasz do metra, by wrócić do domu, sprawdzasz zegarek i okazuje się, że jest 12:05. Ostatnio sprawdzałeś, że jest 9:55. "Rany, czas naprawdę leci, kiedy dobrze się bawisz!" - wykrzykujesz.

Nasz umysł porównuje nowe informacje z poprzednimi, powiązanymi informacjami. Chociaż dla ciebie czas wydawał się gigantycznym, szybkim skokiem od 9:55 do 12:05, tak nie było. Ale ponieważ twoja świadomość była skierowana z dala od upływu czasu (nie sprawdzałeś często czasu podczas gry), czas wydawał się lecieć.

To właśnie dlatego przyjemna muzyka jest odtwarzana w miejscach oczekiwania, takich jak lotniska, dworce kolejowe i recepcje biurowe. Odwraca ona uwagę od upływu czasu, dzięki czemu czekanie przez długi czas staje się łatwiejsze. Aby osiągnąć ten sam cel, mogą również umieścić duży ekran telewizora lub dać ci czasopisma do przeczytania.

Strach i czas psychologiczny

Strach jest potężną emocją i silnie wpływa na nasze poczucie czasu, ale z innych powodów niż te omówione do tej pory. Badania wykazały, że czas wydaje się zwalniać, gdy osoba skacze ze spadochronem, skacze na bungee lub niespodziewanie wyczuwa obecność potencjalnego drapieżnika lub partnera.

Stąd wyrażenie "czas stanął w miejscu". Wyrażenie to nigdy nie jest używane w kontekście smutku lub nudy. Czas wydaje się stać w miejscu w kontekście sytuacji strachu lub niepokoju, ponieważ sytuacje te często odgrywają ważną rolę w naszym przetrwaniu i sukcesie reprodukcyjnym.

Zatrzymanie czasu pozwala nam ostrzej i dokładniej postrzegać sytuację, dzięki czemu możemy podjąć właściwą decyzję (zwykle walkę lub ucieczkę), która może mieć ogromny wpływ na nasze przetrwanie. Spowalnia to naszą percepcję, dzięki czemu mamy wystarczająco dużo czasu na podjęcie najbardziej krytycznych decyzji w naszym życiu.

Dlatego strach jest często nazywany "podwyższonym poczuciem świadomości", a najbardziej krytyczne sceny w filmach i programach telewizyjnych są czasami pokazywane w zwolnionym tempie, aby naśladować nasze rzeczywiste postrzeganie takich sytuacji.

Dlaczego z wiekiem dni wydają się szybko mijać?

Kiedy byliśmy dziećmi, rok wydawał się taki długi. Dziś tygodnie, miesiące i lata przelatują nam przez ręce jak ziarnka piasku. Dlaczego tak się dzieje?

Co ciekawe, istnieje na to matematyczne wytłumaczenie. Kiedy miałeś 11 lat, dzień stanowił około 1/4000 twojego życia. W wieku 55 lat dzień stanowi około 1/20 000 twojego życia. Ponieważ 1/4000 jest większą liczbą niż 1/20 000, czas, który upłynął w pierwszym przypadku, jest postrzegany jako większy.

Jeśli nienawidzisz matematyki, nie martw się, istnieje lepsze wyjaśnienie:

Kiedy byliśmy dziećmi, wszystko było nowe i świeże. Nieustannie tworzyliśmy nowe połączenia neuronowe, ucząc się, jak żyć i dostosowywać się do świata. Ale gdy dorastaliśmy, coraz więcej rzeczy zaczęło stawać się częścią naszej rutyny.

Powiedzmy, że w dzieciństwie doświadczasz zdarzeń A, B, C i D, a w dorosłym życiu doświadczasz zdarzeń A, B, C, D i E.

Ponieważ twój mózg już utworzył i zmapował połączenia dotyczące A, B, C i D, wydarzenia te stają się dla ciebie mniej lub bardziej niewidoczne. Tylko wydarzenie E stymuluje twój mózg do tworzenia nowych połączeń i czujesz, że naprawdę spędziłeś czas na robieniu czegoś.

Dlatego mówi się, że ludzie, którzy ciągle się uczą, pozostają wiecznie młodzi, oczywiście nie w sensie fizycznym, ale na pewno w sensie mentalnym.