هي آرٽيڪل لت جي نفسياتي عمل تي بحث ڪندو لت ٿيڻ جي پويان وڏن سببن تي ڌيان ڏيڻ سان.

لفظ لت ’اشتهار‘ مان ورتل آهي، جنهن جو اڳياڙي معنيٰ آهي ’ڪرڻ‘، ۽ ’ڊڪٽس‘. '، جنهن جو مطلب آهي 'چوڻ يا ٻڌائڻ'. لفظ ’ڊڪشنري‘ ۽ ’ڊڪٽيشن‘ به ’ڊڪٽس‘ مان نڪتل آهن.

تنهنڪري، etymologically، 'لت' جو مطلب آهي 'ٻڌڻ يا چوڻ يا حڪم ڏيڻ'.

۽، جيئن ته ڪيترائي لت چڱي طرح واقف آهن، اهو ئي آهي جيڪو لت ڪندو آهي- اهو توهان کي ٻڌائي ٿو. ڇا ڪجي؛ اهو توهان جي شرطن کي ترتيب ڏئي ٿو؛ اهو توهان جي رويي کي سنڀاليندو آهي.

نشائڻ هڪ عادت وانگر ناهي. جيتوڻيڪ ٻئي شعوري طور تي شروع ڪن ٿا، هڪ عادت ۾، ماڻهو عادت تي ڪجهه حد تائين ڪنٽرول محسوس ڪري ٿو. جڏهن اها لت اچي ٿي، اهو شخص محسوس ڪري ٿو ته هن ڪنٽرول وڃائي ڇڏيو آهي، ۽ ٻيو ڪجهه هن کي سنڀاليندو آهي. اهي ان جي مدد نٿا ڪري سگهن. شيون تمام گهڻو اڳتي نڪري ويون آهن.

ماڻهن کي اهو تسليم ڪرڻ ۾ ڏکيائي نه آهي ته اهي جڏهن چاهين پنهنجي عادتن کي ڇڏي سگهن ٿا، پر جڏهن هو لت بڻجي وڃن ٿا، اها ٻي ڳالهه آهي- اهي محسوس ڪن ٿا ته هو پنهنجي لت واري رويي تي تمام گهٽ ڪنٽرول ڪن ٿا. .

لت پوڻ جا سبب

لت عادت جي طور تي ساڳيو بنيادي ميکانيزم جي پيروي ڪري ٿو، جيتوڻيڪ ٻئي هڪ ٻئي سان خاص نه آهن. اسان ڪجھھ ڪريون ٿا جيڪو اسان کي خوشگوار انعام ڏي ٿو. ۽ جڏهن اسان ڪافي ڀيرا سرگرمي ڪندا آهيون، اسان انعام سان لاڳاپيل هڪ ٽرگر کي منهن ڏيڻ تي انعام جي خواهش ڪرڻ شروع ڪندا آهيون.

هي محرڪخارجي ٿي سگھي ٿو (شراب جي بوتل کي ڏسڻ) يا اندروني (ياد رھي ته آخري ڀيرو توھان کي ڪڪ ھڻي).

ھيٺ ڏنل عام سبب آھن ڇو ته ماڻھو ڪن خاص سرگرمين جا عادي ٿي وڃن ٿا:

1) عادتون هٿ مان نڪري چڪيون آهن

جيئن اڳ ذڪر ڪيو ويو آهي، لت لازمي طور تي عادتون آهن ڪنٽرول کان ٻاهر. عادتن جي برعڪس، لت ماڻهوءَ لاءِ هڪ قسم جو انحصار پيدا ڪري ٿي ان شيءِ يا سرگرمي تي جنهن جو هو لت آهي.

مثال طور، هڪ ماڻهو شروع ۾ تجسس جي ڪري منشيات آزمايو هوندو، پر دماغ سکي ٿو ته ’منشيات آهن. خوشگوار '، ۽ جڏهن به اهو پاڻ کي خوشي جي ضرورت محسوس ڪندو، اهو شخص کي منشيات ڏانهن موٽڻ جي حوصلا افزائي ڪندو. ان کان اڳ جو هو اهو ڄاڻي، هن دوا تي مضبوط انحصار پيدا ڪيو هوندو.

جيڪو اسان ڪندا آهيون اهو اسان جي دماغ کي ڪجهه سيکاريندو آهي. جيڪڏهن اسان جيڪي ڪندا آهيون اهو اسان جي دماغ طرفان 'ڏک ڀريو' طور تي رجسٽر ٿيل آهي، اهو اسان کي مستقبل ۾ رويي کان بچڻ لاء حوصلا افزائي ڪندو، ۽ جيڪڏهن اسان جيڪو ڪم ڪريون ٿا 'خوشگوار' طور رجسٽرڊ ڪيو وڃي، اهو اسان کي مستقبل ۾ ان رويي کي ورجائڻ جي حوصلا افزائي ڪندو.

دماغ جي خوشي ڳولڻ ۽ درد کان بچڻ واري حوصلا (نيورو ٽرانسميٽر ڊومامين1 جي ڇڏڻ جي بنياد تي) تمام طاقتور آهن. اهو اسان جي ابن ڏاڏن کي زندهه رهڻ ۾ مدد ڏيندو هو ته هو جنسي ۽ خوراڪ جي پيروي ڪرڻ ۽ خطري کان بچڻ لاءِ (ڊوپامائن پڻ خراب حالتن ۾ جاري ڪئي ويندي آهي 2).

تنهنڪري توهان بهتر آهي ته توهان پنهنجي ذهن کي اهڙي ڪا شيءِ ڳولڻ لاءِ نه سيکاري جيڪا ظاهري طور تي خوشگوار هجي. پر توهان کي هڪ ۾ تبديل ڪري ٿوڊگهي مدت ۾ غلام.

هي TED ڳالهه ٻولهه ٻڌائي ٿي ته اسان هن خوشي جي جال ۾ ڪيئن پيا وڃون ۽ ان مان ڪيئن نڪرڻو آهي اهو بهترين آهي جيڪو مون ڏٺو آهي:

2) مون اڃا تائين نه ڪيو آهي. نه مليو جيڪو مون کي ڳولي رهيو هو

سڀني لت لازمي طور تي نقصانڪار نه آهن. اسان سڀني جون ضرورتون آهن، ۽ عمل جيڪي اسان ڪندا آهيون تقريبن هميشه انهن ضرورتن جي پورو ٿيڻ جي طرف هدايت ڪئي وئي آهي. اسان جون ڪجهه ضرورتون ٻين کان وڌيڪ مضبوط هونديون آهن.

انهيءَ ڪري جيڪي عمل اسان پنهنجي مضبوط ضرورتن کي پورو ڪرڻ لاءِ ڪندا آهيون، اهي اسان جي مضبوط ضرورتن سان اڻ سڌيءَ يا اڻ سڌي طرح لاڳاپيل ٻين عملن جي ڀيٽ ۾ مضبوط ۽ بار بار هوندا.

ڪنهن به تمام گهڻي عمل جي پويان، سخت ضرورت آهي. اهو نه صرف اسان جي بنيادي حياتياتي ضرورتن تي لاڳو ٿئي ٿو پر اسان جي نفسياتي ضرورتن تي پڻ.

هڪ ماڻهو جيڪو پنهنجي ڪم جو عادي آهي (ڪم هولڪ) اڃا تائين پنهنجي ڪيريئر سان لاڳاپيل سڀني مقصدن تائين نه پهچي سگهيو آهي. هڪ شخص جيڪو سماجي ڪرڻ جو عادي آهي ڪجهه سطح تي پنهنجي سماجي زندگي سان مطمئن ناهي.

3) انعام جي باري ۾ غير يقيني صورتحال

ان جو سبب اهو آهي ته اسان کي ڍڪيل تحفا پسند آهن ته اسان کي خبر ناهي ته انهن ۾ ڇا آهي. اسان کي جيترو جلدي ٿي سگهي انهن کي کولڻ جي لالچ ۾ اچي ٿو. اهڙي طرح، ماڻهن کي سوشل ميڊيا جي عادت ٿيڻ جو هڪ سبب اهو به آهي ته جڏهن به هو ان کي چيڪ ڪندا آهن، انهن کي انعام جي اميد هوندي آهي- هڪ پيغام، هڪ نوٽيفڪيشن، يا هڪ مزاحيه پوسٽ.

جي قسم ۽ سائيز بابت غير يقيني صورتحال انعام اسان کي ان سرگرمي کي ٻيهر ورجائڻ لاءِ زور ڏئي ٿو جيڪو ان ڏانهن وٺي وڃي ٿو.

اهو آهيڇو جوا جهڙيون سرگرميون (جنهن ۾ رويي جون خاصيتون آهن مادہ جي استعمال سان ملندڙ جلندڙ آهن3) ڇو ته توهان ڪڏهن به نه ٿا ڄاڻو ته توهان لاءِ ڇا آهي.

اها به وضاحت ڪري ٿي ته پوکر جهڙيون تاش رانديون ايتري لت ڇو ٿي سگهن ٿيون. توهان ڪڏهن به نه ٿا ڄاڻو ته توهان ڪهڙي قسم جا ڪارڊ بي ترتيب شفل مان نڪرندا، تنهنڪري توهان کيڏندا رهو ۽ جاري رکو، هر ڀيري سٺا ڪارڊ حاصل ڪرڻ جي اميد رکو.

حوالو

1. Esch، T.، & اسٽيفانو، جي بي (2004). خوشي جي نيروبيولوجي، انعام جي عمل، لت ۽ انهن جي صحت جي اثرات. Neuroendocrinology Letters , 25 (4), 235-251.
2. Robinson, T. E., & بيرج، ڪي سي (2000). لت جي نفسيات ۽ نيروبيولوجي: هڪ حوصلا افزائي-حساس نظر. لت ، 95 (8s2)، 91-117.
7 Ibanez، A. (2001، جولاء). پيٽولوجيڪل جوا: لت يا مجبوري؟ ۾ سيمينار ۾ ڪلينڪل نيوروپائيچيٽري ۾ (جلد 6، نمبر 3، پي. 167-176).