W tym artykule skupimy się na mechanice powstawania stereotypów, wyjaśniając, dlaczego ludzie stereotypizują innych i jak możemy zacząć przełamywać te stereotypy.

Stereotypowanie oznacza przypisywanie cech osobowości lub zestawu cech osobowości grupie ludzi. Cechy te mogą być pozytywne lub negatywne, a stereotypowanie grup odbywa się zwykle na podstawie wieku, płci, rasy, regionu, religii itp.

Na przykład "mężczyźni są agresywni" to stereotyp oparty na płci, podczas gdy "Włosi są przyjaźni" to stereotyp oparty na regionie.

W swej istocie stereotyp to wyuczone/nabyte przekonanie na temat grupy ludzi. Stereotypy nabywamy na podstawie kultury, w której żyjemy i informacji, na które jesteśmy narażeni. Stereotypy są nie tylko wyuczone nieświadomie, ale stereotypizacja odbywa się również nieświadomie.

Oznacza to, że nawet jeśli uważasz się za osobę wolną od jakichkolwiek stereotypów, nadal będziesz nieświadomie stereotypizować ludzi. Jest to nieunikniona cecha ludzkiej natury.

Aby sprawdzić stopień nieświadomych stereotypów u ludzi, naukowcy używają tak zwanego "testu ukrytych skojarzeń". Test polega na szybkim pokazywaniu badanym obrazów i mierzeniu ich reakcji, aby dowiedzieć się, jakie skojarzenia przechowują w swoich umysłach, zanim zdążą pomyśleć i zareagować w bardziej świadomy i politycznie poprawny sposób.

To właśnie te testy skojarzeń ujawniły, że nawet ludzie, którzy świadomie myślą, że nie stereotypizują, są podatni na nieświadome stereotypy.

Kształtowanie stereotypów i stereotypizacja

Dlaczego stereotypy są tak wszechobecną cechą ludzkiej psychologii?

Aby odpowiedzieć na to pytanie, musimy cofnąć się do paleolitycznych środowisk, w których ewoluowała większość naszych mechanizmów psychologicznych.

Ludzie w tamtych czasach organizowali się w koczownicze grupy liczące około 150-200 członków w każdej grupie. Nie musieli śledzić dużej liczby osób. Musieli jedynie pamiętać imiona i cechy osobowości około 150-200 osób.

Dzisiejsze społeczeństwa, w których żyją ludzie, mają wykładniczo duże populacje w porównaniu do czasów starożytnych. Można by się spodziewać, że ludzie powinni teraz być w stanie zapamiętać imiona i cechy znacznie większej liczby osób.

Ale tak się nie stało. Ludzie nie zapamiętują więcej imion tylko dlatego, że żyją w większych społeczeństwach. Liczba osób, które dana osoba pamięta z imienia, nadal koreluje z tym, czego oczekiwano od niej w czasach paleolitu.2

Jak więc zidentyfikować i zrozumieć ogromną liczbę ludzi żyjących obecnie na świecie?

Każdy, kto studiował statystykę, wie, że z ogromną ilością danych można sobie lepiej poradzić, organizując je i kategoryzując.

Stereotypy to nic innego jak kategoryzowanie. Traktujesz grupy ludzi jak jednostki. Kategoryzujesz i przypisujesz cechy grupom ludzi na podstawie ich kraju, rasy, regionu, płci itp.

Stereotyp = wydajność poznawcza

Stereotypizacja jest zatem sposobem na skuteczne zrozumienie dużej liczby osób poprzez podzielenie ich na grupy.

Stereotyp "Kobiety są emocjonalne" daje ci wiedzę o połowie ludzkiej populacji, więc nie musisz badać ani studiować każdej kobiety na planecie. Podobnie, "Czarni są wrogo nastawieni" to stereotyp, który pozwala ci wiedzieć, że istnieje grupa ludzi o nieprzyjaznych predyspozycjach.

Jak widać, stereotypy są uogólnieniami i mogą zaślepiać nas na fakt, że znaczna liczba osób w stereotypowej grupie może nie pasować do stereotypu. Innymi słowy, nie bierzemy pod uwagę możliwości, że "wszystkie kobiety nie są emocjonalne" lub "każda czarna osoba nie jest wrogo nastawiona".

Stereotypy istnieją nie bez powodu

Stereotypy zazwyczaj mają w sobie ziarno prawdy. Gdyby tak nie było, nie powstałyby w ogóle.

Na przykład, powodem, dla którego nie spotykamy się ze stereotypami takimi jak "Mężczyźni są emocjonalni" jest to, że mężczyźni, w przeciwieństwie do kobiet, potrafią dobrze ukrywać swoje emocje.

Chodzi o to, że stereotypy nie biorą się z powietrza. Mają dobre powody, by istnieć. Jednocześnie nie wszystkie osoby należące do stereotypowej grupy muszą posiadać cechy związane z tą grupą.

Tak więc, gdy kogoś stereotypizujesz, istnieje prawdopodobieństwo, że masz rację i się mylisz. Istnieją obie możliwości.

My kontra Oni

Być może najważniejszą funkcją stereotypów jest to, że pomagają nam one odróżnić przyjaciela od wroga. Zazwyczaj osoby należące do danej grupy społecznej są prawdopodobnie postrzegane pozytywnie, podczas gdy osoby spoza grupy są prawdopodobnie postrzegane negatywnie.

To nie tylko pomaga nam czuć się dobrze z samym sobą i naszą tożsamością grupową, ale także pozwala nam oczerniać, a czasem nawet odczłowieczać grupy zewnętrzne. Negatywne stereotypy dotyczące grup zewnętrznych były cechą konfliktów międzyludzkich w całej historii.

Ponadto negatywne stereotypy są silniejsze niż pozytywne. Badania neurobiologiczne pokazują, że nasze mózgi silniej reagują na informacje o grupach przedstawianych w niekorzystny sposób.3

Dla naszych łowiecko-zbierackich przodków brak możliwości odróżnienia przyjaciela od wroga mógł łatwo oznaczać śmierć.

Jak łamie się stereotypy

Stereotypy to uczenie się przez skojarzenia. Działa to w taki sam sposób, jak wszystkie inne przekonania. Jeśli jesteś narażony tylko na jeden rodzaj skojarzeń, z czasem je utrwalisz. Jeśli jesteś narażony na sprzeczne skojarzenia, istnieje szansa, że złamiesz stereotyp.

Na przykład, jeśli wcześniej uważałeś, że "Afrykanie to ignoranci", to obserwowanie, jak Afrykanie odnoszą sukcesy intelektualne, może pomóc ci przełamać ten stereotyp.

Jednak nie wszyscy z nas mają taką samą zdolność do uwalniania się od stereotypów. Niedawne badanie opublikowane w Journal of Experimental Psychology wykazały, że osoby o wyższych zdolnościach poznawczych (takich jak wykrywanie wzorców) są bardziej skłonne do uczenia się, a także do przełamywania stereotypów po ekspozycji na nowe informacje.4

Innymi słowy, bystrość jest wymagana do uczenia się i oduczania stereotypów, tak jak jest wymagana do uczenia się i oduczania wszystkiego innego.

Referencje

1. Nelson, T. D. (2006). Psychologia uprzedzeń . Pearson Allyn and Bacon.
2. Bridgeman, B. (2003). Psychologia i ewolucja: pochodzenie umysłu . Sage.
3. Spiers, H. J., Love, B. C., Le Pelley, M. E., Gibb, C. E., & Murphy, R. A. (2017). Przedni płat skroniowy śledzi powstawanie uprzedzeń. Journal of cognitive neuroscience , 29 (3), 530-544.
4. Lick, D. J., Alter, A. L., & Freeman, J. B. (2018). Doskonałe detektory wzorców skutecznie uczą się, aktywują, stosują i aktualizują stereotypy społeczne. Journal of Experimental Psychology: Ogólne , 147 (2), 209.