Mike wilde een nieuwe fiets kopen en zat krap bij kas. Hij besloot zijn ouders om geld te vragen. Hij dacht er eerst aan om naar zijn vader te gaan, maar bij nader inzien liet hij dat idee varen. In plaats daarvan ging hij naar zijn moeder, die het verzoek graag inwilligde.

Mike had altijd het gevoel gehad dat zijn vader iets minder van hem hield dan zijn moeder. Hij wist dat zijn vader van hem hield en om hem gaf en ongetwijfeld alles voor hem zou doen, maar zijn liefde en zorg waren niet te vergelijken met die van zijn moeder. In eerste instantie dacht hij dat alleen hij zich zo voelde, maar nadat hij met veel van zijn vrienden had gepraat, kwam hij erachter dat de meeste vaders zijn zoals zijn vader.

Moeders houden doorgaans meer van hun kinderen dan vaders en zorgen voor ze. Dit is de algemene trend die wordt waargenomen bij mensen en andere zoogdieren.

De liefde van de moeder wordt op een voetstuk geplaatst en krijgt een goddelijke status. De liefde van de vader, ook al wordt het bestaan ervan niet ontkend, krijgt nauwelijks dezelfde status of hetzelfde belang.

Maar waarom is dat zo?

Ouderzorg is duur

Denk even na over het fenomeen ouderlijke zorg.

Twee mensen komen samen, hechten zich aan elkaar, paren en besteden het grootste deel van hun tijd, energie en middelen aan het grootbrengen van hun nakomelingen. Door te investeren in hun nakomelingen verliezen ouders middelen die ze net zo goed aan zichzelf zouden kunnen besteden.

Deze middelen zouden bijvoorbeeld kunnen worden ingezet voor het vinden van extra partners of het verhogen van de reproductieve output (d.w.z. het vinden van meer partners en het krijgen van meer kinderen).

Ouders die hun jongen beschermen, brengen ook hun eigen overleving in gevaar. De kans is groter dat ze gewond raken of zelfs sterven terwijl ze roofdieren afweren om hun kroost te beschermen.

Vanwege deze hoge kosten is ouderlijke zorg niet universeel in het dierenrijk. Oesters laten bijvoorbeeld hun sperma en eieren los in de oceaan, waardoor hun nakomelingen zonder ouderlijke zorg op drift raken. Voor elke oester die erin slaagt te overleven, sterven er duizenden. Reptielen vertonen ook weinig tot geen ouderlijke zorg.

Gelukkig zijn we geen oesters of reptielen en heeft natuurlijke selectie mensen geprogrammeerd om voor onze jongen te zorgen, tenminste tot ze de puberteit bereiken. De kosten van ouderlijke zorg worden bij mensen vaker wel dan niet gecompenseerd door de voordelen voor de voortplanting.

Ouderlijke zorg is duurder voor menselijke mannetjes

Ouderlijke zorg is duurder voor menselijke mannetjes dan voor menselijke vrouwtjes omdat mannetjes meer te verliezen hebben op voortplanting dan vrouwtjes als ze langdurige ouderlijke zorg verlenen.

Aangezien mannen veel meer nakomelingen kunnen produceren dan vrouwen, missen ze extra paringskansen die hun reproductieve output hadden kunnen verhogen als ze aan ouderzorg doen.

Vrouwen daarentegen kunnen maar een beperkt aantal kinderen produceren tijdens hun leven en het grootbrengen van die kinderen brengt zijn eigen kosten met zich mee. Ze kunnen het zich dus over het algemeen niet veroorloven om hun reproductieve output te verhogen door te profiteren van extra paringsmogelijkheden.

Bovendien kunnen vrouwen na een bepaalde leeftijd (de menopauze) helemaal geen kinderen meer krijgen. Deze fysiologische strategie is waarschijnlijk ontwikkeld om ervoor te zorgen dat vrouwen goed zorgen voor de weinige kinderen die ze wel krijgen.

Als ze in de menopauze komen, zijn er praktisch geen andere voortplantingsmogelijkheden meer voor vrouwen. Hun bestaande kinderen zijn dus hun enige hoop - hun enige vehikel om hun genen door te geven. Mannen daarentegen kunnen nakomelingen blijven produceren zolang ze leven. Voor hen zijn er dus voortdurend extra paringsmogelijkheden beschikbaar.

Mannen hebben ingebouwde psychologische mechanismen die hen weg kunnen lokken van ouderlijke zorg om op zoek te gaan naar extra paringsmogelijkheden, omdat dit meer reproductief succes zou kunnen betekenen.

Er is dus een vooroordeel over minder ouderlijke investering bij mannen, want hoe minder ze investeren in hun huidige nakomelingen, hoe meer ze kunnen besteden aan potentieel toekomstig reproductief succes.

Zekerheid over vaderschap

Een andere reden waarom een vrouw meer van haar middelen, tijd en moeite in haar nakomelingen investeert, is dat ze er 100% zeker van kan zijn dat zij de moeder van haar kind is. Zij is immers degene die het kind fysiek ter wereld heeft gebracht. Het kind is in wezen een deel van haar lichaam. Ze is er 100% zeker van dat haar nakomelingen 50% van haar genen bevatten.

Mannen genieten niet van dit soort zekerheid. Vanuit het perspectief van een man kan er altijd enige waarschijnlijkheid zijn dat een andere man de vrouw zwanger heeft gemaakt.2

Mannen lijden enorme kosten door hun middelen te kanaliseren naar de nakomelingen van andere mannen. Middelen die worden besteed aan de kinderen van een rivaal zijn middelen die worden onttrokken aan de eigen kinderen. Daarom hebben ze een onbewuste neiging om gierig te zijn als het aankomt op investeren in hun kinderen.

Concluderend kan gesteld worden dat verloren extra paringskansen in combinatie met vaderschapsonzekerheid de menselijke mannelijke psyche hebben gevormd om iets minder te investeren in hun nakomelingen dan de vrouwtjes.

Merk op dat als voor deze twee factoren wordt gezorgd, mannen waarschijnlijk meer zullen investeren in hun nakomelingen dan ze misschien geneigd zijn te doen. Als ze bijvoorbeeld romantisch gehecht zijn aan hun partner in een monogame relatie, is er geen ruimte voor extra paringen en mannen in dergelijke relaties zullen waarschijnlijk meer investeren in hun nakomelingen.

Als de onzekerheid over het vaderschap op de een of andere manier wordt verminderd, zou dat bovendien moeten leiden tot meer investeringen in het nageslacht. Als een kind bijvoorbeeld veel op zijn vader lijkt, kan de vader er zekerder van zijn dat het kind van hem is en zal hij waarschijnlijk meer investeren.3

Daarom lijken kinderen eerder op hun vader dan op hun moeder.

Referenties:

1. Royle, N. J., Smiseth, P. T., & Kölliker, M. (Eds.). (2012). De evolutie van ouderlijke zorg Oxford University Press.
2. Buss, D. (2015). Evolutionaire psychologie: de nieuwe wetenschap van het verstand . Psychology Press.
3. Bridgeman, B. (2003). Psychologie en evolutie: de oorsprong van de geest ...