Kiedy ludzie są krzywdzeni, zwykle reagują na dwa sposoby: albo reagują nieasertywnie i ulegle, albo reagują agresywnie i dominująco.

Bycie nieasertywnym oznacza, że jesteś bierny wobec swojej sytuacji i nie próbujesz w żaden sposób jej zaradzić. Twoje pragnienie, by nie urazić innych, przeszkadza ci w postawieniu na swoim.

Z drugiej strony agresywność oznacza, że dewaluujesz, poniżasz, a nawet krzywdzisz drugą osobę, próbując bronić swoich praw.

Istnieje trzecia, pośrednia strategia radzenia sobie z tego typu sytuacjami. Nazywa się ona asertywnością i oznacza stawanie w obronie swoich praw bez ranienia lub obrażania drugiej osoby.

Asertywność różni się od agresywności w następujący sposób:

• Agresywność wynika z zamiaru zranienia innych i naruszenia ich praw. W asertywności nie ma zamiaru zranienia innych ani odebrania im ich praw.
• Asertywność może wiązać się z myśleniem w kategoriach wygrana-wygrana, ale nigdy wygrana-przegrana. Agresywność zawsze wiąże się z postawą wygrana-przegrana.
• Zachowanie asertywne jest bardziej skuteczne, ponieważ przynosi więcej pozytywnych rezultatów. Zachowanie agresywne, wręcz przeciwnie, tworzy cykl agresji i kontr-agresji.
• Zachowanie asertywne pozwala zachować szacunek i godność drugiej osoby, podczas gdy zachowanie agresywne nie.
• Agresywne zachowanie często wiąże się z groźbami fizycznymi lub słownymi, podczas gdy zachowanie asertywne nie.

Jak widać, asertywność jest istotną umiejętnością interpersonalną, którą należy rozwijać, jeśli chce się osiągnąć swoje cele angażując innych, jednocześnie utrzymując z nimi dobre relacje. Oczywiście asertywność jest znacznie lepszą strategią radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi niż agresywność i brak asertywności.

Co oznacza asertywne zachowanie?

Naukowcy odkryli, że zachowanie asertywne obejmuje zestaw reakcji.1 W szczególności asertywność obejmuje następujące umiejętności:

• Umiejętność powiedzenia "nie".
• Możliwość składania wniosków.
• Umiejętność wyrażania pozytywnych i negatywnych uczuć.
• Możliwość rozpoczynania, kontynuowania i kończenia rozmów.

Właściwa strategia zależy od sytuacji

Jak wspomniano powyżej, istnieją trzy strategie radzenia sobie z konfliktami interpersonalnymi - agresywność, asertywność i nieasertywność. Z większością konfliktów można sobie dobrze poradzić, będąc asertywnym.

Jednak w niektórych sytuacjach brak asertywności, a nawet agresja mogą być opłacalnymi strategiami.

Na przykład, jeśli twój szef niepotrzebnie krytykuje twoją pracę, możesz przyjąć strategię nieasertywności, jeśli jesteś bardzo zależny od swojej pracy. Jeśli wiesz, że będziesz miał trudności ze znalezieniem innej pracy.

Jeśli jesteś atakowany fizycznie lub werbalnie, możesz przyjąć agresywną postawę, aby przeciwdziałać tej sytuacji.

W związku z tym przyjęta strategia będzie zależeć od sytuacji. Należy oszacować ryzyko i korzyści związane z daną strategią w konkretnej sytuacji.

Jeśli znajdujesz się w konflikcie z daną osobą, ale nie chcesz zepsuć swoich relacji z nią, asertywność jest najlepszym rozwiązaniem. Asertywność pozwoli ci wyjść z wielu trudnych sytuacji bez ryzyka dla twoich relacji.

Dlaczego więc ludzie nie są asertywni?

Ludzie są zwierzętami społecznymi. Zostaliśmy zaprojektowani do skanowania naszego otoczenia społecznego w celu wykrycia potencjalnych wrogów i przyjaciół. W sytuacji konfliktu ten mechanizm psychologiczny ma pierwszeństwo przed obiektywnym rozwiązaniem problemu.

Innymi słowy, obwiniamy innych, gdy zostaniemy skrzywdzeni, zanim jeszcze zdążymy odpowiednio przeanalizować sytuację. To dlatego bardziej prawdopodobne jest, że pomyślisz, że znajomy cię ignoruje, gdy nie otrzymasz od niego wiadomości tekstowej, niż że prawdopodobnie jest zajęty.

W psychologii tendencja ta jest trafnie nazywana podstawowym błędem atrybucji. Jest ona fundamentalna dla ludzkiej natury.

Kiedy dochodzi do konfliktu, wiele osób nie analizuje sprawy obiektywnie. Nie starają się znaleźć racjonalnego rozwiązania, które byłoby do przyjęcia dla wszystkich stron. Zamiast tego angażują się w obwinianie.

Uważają, że inni ludzie chcą ich dopaść i dlatego zachowują się agresywnie i defensywnie. Dlatego też, jeśli zdarzy ci się obiektywnie skrytykować pracę swojego szefa, bez zamiaru poniżenia go, może on nadal odebrać to osobiście.

Sztuka asertywności

Biorąc pod uwagę sposób, w jaki ludzie sprawiają, że konflikty dotyczą ich i innych, zamiast obiektywnie analizować sytuację, sztuka asertywności polega na usuwaniu ludzi i ich ego z konfliktów.

Kiedy starasz się być asertywny, przekonaj drugą osobę, że nie zamierzasz jej obwiniać ani jej poniżać. Innymi słowy, musisz usunąć siebie i tę osobę z omawianego problemu.

Przekonaj ich, że twoje żądania są rozsądne i pozbawione jakichkolwiek osobistych urazów lub wrogości. Przekonaj ich, że nie próbujesz z nimi konkurować, tylko prosisz o swoje prawa.

Oczywiście, biorąc pod uwagę ludzką skłonność do przekształcania każdego konfliktu w rywalizację społeczną, nie jest to łatwe do zrobienia. Dlatego nie widzisz wielu asertywnych ludzi chodzących po okolicy. Ludzie albo biernie akceptują porażkę, albo próbują wygrać agresywnie. To dla nich rywalizacja społeczna, w której możesz tylko wygrać lub przegrać.

Jak usuwać ludzi z konfliktów

Asertywność często sprowadza się do sposobu, w jaki mówisz, prosząc o swoje prawa. Jeśli spokojnie i grzecznie wyjaśnisz swoją sytuację, druga osoba nie będzie miała powodu, by myśleć, że jesteś agresywny. Nie chodzi już o nich lub o ciebie i o to, kto wygrywa lub przegrywa; chodzi o dany problem.

Jeśli się podporządkują, to nie dlatego, że ty "wygrałeś", a oni "przegrali". Muszą się podporządkować dobrowolnie. Jeśli tego nie zrobią, to z pewnością pomyślą, że zdobyłeś nad nimi punkt. To znaczy, że zmusiłeś ich do zrobienia czegoś, czego nie chcieli zrobić.

Musisz sprawić, by chcieli to zrobić. Odwołaj się do ich rozsądku. Nikt nie lubi być postrzegany jako nierozsądny. Jeśli przekonasz ich, że twoje żądania są rozsądne, zwiększysz szanse na osiągnięcie swojego celu.

Pamiętaj, że asertywność nie polega tylko na usunięciu ego drugiej osoby z problemu, ale także na usunięciu swojego własnego. Kiedy czujemy się pokrzywdzeni, kuszące jest, aby rzucić się i zranić drugą osobę. Jesteśmy tak samo szybcy, aby zrobić problem z nas (zostaliśmy celowo skrzywdzeni), jak i z nich (celowo nas skrzywdzili).

Oczywiście, ludzie celowo ranią się nawzajem, ale nie można obwiniać danej osoby bez wystarczających dowodów. Musisz odłożyć intencje na bok i pracować nad rozwiązaniem problemu. Z biegiem czasu intencje nieuchronnie się ujawnią.

Jeśli dana osoba nie podporządkowuje się pomimo twoich najlepszych starań, aby wyjaśnić twoją sytuację i nie wykazuje zamiaru udzielenia ci pomocy, wskazuje to na pewną osobistą wrogość, jaką może mieć wobec ciebie.

Możesz wtedy podjąć ekstremalne środki, takie jak odcięcie się od tej osoby, ale początkowo musisz dać sobie i tej drugiej osobie szansę na wypracowanie porozumienia, nie martwiąc się zbytnio o intencje.

Osoba asertywna nie jest zainteresowana kłótnią, ale znalezieniem rozwiązania, które może być zaakceptowane przez wszystkie strony.

Asertywne zachowanie wymaga, abyś pozbył się pokusy przypisywania ludziom intencji, nie tworzysz problemu o sobie lub o nich i myślisz o konsekwencjach swoich działań. Na szczęście umiejętności asertywnych można się nauczyć w praktyce.2

Kiedy asertywność jest mylona z agresywnością

Brak asertywności wynika z chęci utrzymania relacji społecznych i nie obrażania innych. Agresywność obraża innych i szkodzi relacjom społecznym.

Agresywność jest skrajną formą asertywności polegającą na dewaluowaniu drugiej osoby. Ponieważ asertywność jest bardzo zbliżona znaczeniowo do agresywności, a ludzie mają tendencję do obwiniania innych, asertywność może być łatwo mylona z agresywnością.

Możesz być w stanie skutecznie wyznaczyć granicę między asertywnością a agresywnością, ale inni mogą nie być w stanie tego zrobić. Tak więc, chociaż myślisz, że jesteś asertywny, możesz być postrzegany jako agresywny.

Jedno z badań wykazało, że podczas gdy zachowanie asertywne jest postrzegane jako sprawiedliwe, pozbawione zemsty i przyjazne, może być również postrzegane jako niesympatyczne, dominujące i agresywne.3

Jest to ryzyko, które musisz wziąć pod uwagę, gdy próbujesz zachowywać się asertywnie. Jak wspomniano powyżej, Twoim głównym zadaniem w byciu asertywnym jest przekonanie drugiej strony, że nie jesteś agresywny. Powyższe badanie wykazało również, że kiedy ludzie twierdzili, inni wymyślali kontrargumenty.

Na przykład, jeśli grzecznie odmówisz spełnienia czyjejś prośby, ta osoba również grzecznie odmówi spełnienia twojej. Jest to kontrargument.

Zauważ, że to zachowanie jest podobne do tego, gdy ludzie zachowują się agresywnie, a inni wymyślają kontrargumenty. Jeśli rzucają w ciebie kontrargumentami, gdy próbujesz być asertywny, prawdopodobnie oznacza to, że pomylili twoją asertywność z agresją.

Nie udało ci się przekonać ich, że nie jesteś agresywny. Nie udało ci się przekonać ich, że twoim zamiarem nie było wyrządzenie im krzywdy lub zdobycie nad nimi przewagi.

Chciałbym zilustrować to na popularnym przykładzie.

Jednym ze sposobów na bycie asertywnym jest mówienie "nie". Uważasz, że druga osoba nie przedstawia uczciwej prośby, więc wyrzucasz z siebie "nie". Prawdopodobnie będzie to miało negatywny wpływ na drugą osobę i pomyśli, że jesteś agresywny.

Jak wspomniałem wcześniej, ludzie mają tendencję do wyciągania wniosków, że inni celowo ich krzywdzą. Samo powiedzenie "nie" bez wyjaśnienia wydaje się, że nie chcesz im pomóc. To klasyfikuje cię jako wroga, nie pomagającego w ich umyśle.

Sposobem na załagodzenie tej sytuacji jest powiedzenie "nie", a następnie podanie powodów tego "nie". Podając powody, usuwasz się z sytuacji. Obarczasz winą nie siebie, ale swoje powody.

W takim przypadku druga osoba nie będzie obwiniać ciebie, a jedynie twoje powody. Będzie myśleć, że pomógłbyś jej, gdyby nie twoje powody.

Myślenie, że nie musisz uzasadniać swojej odmowy, jest aroganckim i agresywnym zachowaniem, niezalecanym, jeśli zależy ci na relacji z tą osobą.

W tej dynamice kryje się jeszcze jedno subtelne niebezpieczeństwo, na które musimy uważać. Kontrargumenty mogą być również prawdziwe. Dana osoba może mieć uzasadnione powody, by dać ci kontrargumenty. Możesz się pomylić, myśląc, że jej kontrargumenty to tylko sposób na odegranie się na tobie.

Ponownie, byłoby lepiej, gdyby przedstawili powody swoich kontrprzykładów, jeśli mają usunąć się z sytuacji.

Właśnie dlatego kładę nacisk na ignorowanie intencji na początku, gdy próbujesz rozwiązać konflikty. Na początku trudno je zrozumieć, ale w końcu staną się jasne.

Kiedy mówisz komuś "nie", zawsze podawaj powody, aby usunąć się z równania. Kiedy zachowujesz się asertywnie, staraj się przekonać drugą osobę, że nie masz ukrytych motywów. Jeśli tego nie zrobisz, z pewnością je znajdą.

Referencje

1. Lazarus, A. A. (1973), O zachowaniach asertywnych: krótka notatka. Terapia behawioralna , 4 (5), 697-699.
2. Fornell, C., & Westbrook, R. A. (1979). Eksploracyjne badanie asertywności, agresywności i narzekań konsumentów. Postępy ACR w Ameryce Północnej .
3. Hull, D. B., & Schroeder, H. E. (1979). Niektóre interpersonalne skutki asertywności, braku asertywności i agresji. Terapia behawioralna , 10 (1), 20-28.