Om duidelijk te maken hoe belangrijk lichaamsoriëntatie is bij non-verbale communicatie, kun je het volgende scenario bekijken:

Je snuffelt wat rond in een provisorische winkel. Je ziet een oude schoolvriend aan het eind van de winkel en je besluit hem te benaderen.

Je loopt naar hem toe, achteruit, ja, met je rug naar hem toe. Zodra je bij hem in de buurt bent, zijn positie inschattend aan de hand van zijn schaduw op de vloer, zeg je: "Hoi Jim, hoe gaat het met je?".

Hij zal denken dat dit een grap is of dat je gek bent.

Dit scenario benadrukt het belang van lichaamsoriëntatie in non-verbale communicatie. Je had ongetwijfeld nog steeds met Jim kunnen praten in die positie, maar iets aan je lichaamsoriëntatie was zo verkeerd dat het bijna onmogelijk leek om te communiceren.

Volgens een ongeschreven regel in een ongeschreven regelboek moest je de 'juiste' houding aannemen voordat er een gesprek kon beginnen.

Onze lichamen draaien naar wat we willen

Je denkt misschien: "Oké, wat is daar zo bijzonder aan? Iedereen weet dat. Als je iets uit de koelkast wilt pakken, draai je je naar de koelkast. Als je naar de tv wilt kijken, draai je je naar de tv". Ja, niets bijzonders. Maar wat veel mensen zich niet realiseren of voor lief nemen, is het feit dat hetzelfde principe geldt voor andere mensen.

We draaien ons naar mensen toe die we aandacht willen geven of met wie we in contact willen komen. Onze lichaamsoriëntatie verraadt vaak in wie of wat we geïnteresseerd zijn. Als twee mensen met elkaar praten, kun je de mate van hun betrokkenheid bij het gesprek meten door simpelweg te observeren hoe parallel hun lichamen met elkaar zijn.

Als twee mensen tegenover elkaar staan met hun schouders volledig parallel en een gesloten formatie vormen, verwerpen ze geometrisch en psychologisch iedereen om hen heen en zijn ze helemaal 'in' elkaar. De meesten van ons weten dit intuïtief, maar bedenk eens welke implicaties het kan hebben als je een groep mensen observeert en niet slechts twee mensen.

Lichaamsoriëntatie in een groep

Als je een grote groep mensen observeert, kun je gemakkelijk achterhalen wie in wie geïnteresseerd is door te zien welke twee mensen parallel aan elkaar georiënteerd zijn.

Als er bijvoorbeeld in een groep van drie mensen twee hun lichaam parallel aan elkaar hebben, dan is het duidelijk dat de derde persoon is weggelaten of dat hij zelf heeft afgezien.

In het laatste geval kan de persoon geïnteresseerd zijn in iemand die geen deel uitmaakt van deze groep, maar wel van een andere groep in de buurt. Projecteer een rechte denkbeeldige lijn in de richting van zijn lichaamsoriëntatie en je zult al snel een interessante persoon zien, met wie deze man zich al een tijdje probeert te 'binden'!

Stel je twee mensen voor die in een gezelschap met elkaar praten, met hun gezichten naar elkaar toe en hun lichamen parallel aan elkaar. Er komt een derde persoon die erbij wil komen. Op dat moment kunnen er twee dingen gebeuren: of hij wordt verwelkomd of hij wordt afgewezen.

Hoe kun je zien of hij welkom is in de groep of niet, door alleen maar naar zijn lichaamstaal te kijken?

Scenario 1: Welkom

Als de derde persoon welkom wordt geheten, dan zullen de eerste twee mensen nieuwe posities moeten innemen om ruimte voor hem te maken. Ze stonden eerst parallel aan elkaar, hun volledige aandacht was op elkaar gericht. Maar nu moeten ze de derde persoon erbij betrekken en elk van hen moet een deel van zijn aandacht aan de derde persoon geven.

Ze moeten dus hun lichaamsoriëntatie veranderen om hun aandacht opnieuw te verdelen.

Ze staan nu in een hoek van 45 graden ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de derde persoon, zodat ze alle drie een gesloten driehoek vormen. De aandacht is nu gelijk verdeeld over alle leden van de groep.

Als je twee mensen in een hoek van 45 graden ten opzichte van elkaar ziet staan en niet evenwijdig aan elkaar, kan dat betekenen dat ze niet helemaal bij elkaar betrokken zijn en dat ze willen dat een derde persoon zich bij hen voegt. Het kan ook zijn dat ze allebei in dezelfde persoon geïnteresseerd zijn. Ze zouden blij zijn als die persoon zich bij hen voegt en de driehoek compleet maakt.

Scenario 2: Afgewezen

Wat nu als de derde persoon helemaal niet welkom is? Je zult merken dat als de twee mensen met de derde indringer praten, ze alleen hun hoofd naar hem toe draaien om hem te antwoorden en niet hun schouders en de rest van hun lichaam. Dit is een duidelijk teken van afwijzing, tenminste voor dit moment.

Het betekent niet per se dat ze hem haten of zo, het is gewoon dat ze niet willen dat hij deel uitmaakt van het huidige gesprek.

Ze zeggen allebei non-verbaal tegen de derde persoon: "Laat ons met rust. Zie je niet dat we aan het praten zijn?" Vaak voelt de derde persoon dit en gaat weg of probeert zich op te dringen als hij wanhopig is.

Je kunt dit patroon zien in elke groep met een willekeurig aantal mensen, niet alleen drie. Hoe meer mensen, hoe meer cirkelvormige oriëntatie de groep aanneemt zodat de aandacht gelijkmatig verdeeld wordt.

Als de aandacht niet gelijk verdeeld is, dan zal het achterhalen van de geometrische verschoppelingen je een idee geven van de psychologische verschoppelingen van de groep.

Enkele voorbehouden

Niet naast elkaar staan of zitten betekent niet altijd dat je niet betrokken bent.

Tijdens een wandeling, bijvoorbeeld, of eender welke activiteit waarbij mensen zich naast elkaar moeten positioneren (zoals tv-kijken), wijst de niet-parallelle lichaamsoriëntatie er niet noodzakelijk op dat ze niet betrokken zijn.

We hebben ook de neiging om mensen als agressief te beoordelen als ze ons van voren benaderen. We kunnen dus in een hoek van 45 graden gaan staan om informaliteit en comfort in het gesprek te brengen.

Dus om te bevestigen dat twee mensen in een niet-parallelle oriëntatie niet echt in elkaar geïnteresseerd zijn, moet je soms naar andere aanwijzingen kijken. Als ze bijvoorbeeld nauwelijks met elkaar praten en met hun ogen de kamer scannen, betekent dit zeker dat ze op dit moment niet in elkaar geïnteresseerd zijn.