Het Lima-syndroom treedt op wanneer een ontvoerder of misbruiker een positieve band ontwikkelt met de gevangene. Deze positieve band kan sympathie, empathie, gehechtheid of zelfs liefde zijn. De ontvoerder, die een band heeft ontwikkeld met de gevangene, doet dingen ten gunste van de gevangene.

Het Lima-syndroom is het tegenovergestelde van het Stockholmsyndroom, waarbij een gevangene een band ontwikkelt met zijn ontvoerder. Het Stockholmsyndroom heeft veel media- en onderzoeksaandacht gekregen. Het tegenovergestelde is net zo intrigerend, maar heeft naar verhouding minder aandacht gekregen.

Laten we eens kijken hoe het syndroom aan zijn naam komt en later zullen we nadenken over de mogelijke verklaringen van het fenomeen.

De achtergrond van het Lima-syndroom

De plaats was Lima, Peru. De tijd, eind 1996. De Tupac Amaru Revolutionaire Beweging (MTRA) was een socialistische groepering die zich verzette tegen de Peruaanse regering. MTRA-leden gijzelden honderden topambtenaren, diplomaten en zakenlieden in de Japanse ambassade in Lima.

De eis van MTRA aan de Peruaanse regering was de vrijlating van een aantal MTRA-gevangenen.

Tijdens de eerste maand van de gijzeling lieten de ontvoerders meer dan de helft van de gijzelaars vrij. MTRA-leden zouden sympathie hebben gevoeld voor hun gevangenen. Dit fenomeen werd het Lima-syndroom genoemd.

De gijzelingscrisis duurde 126 dagen en eindigde toen de Peruaanse speciale troepen het ambassadegebouw bestormden en alle 14 MTRA-leden uitschakelden.

Wat veroorzaakt het Lima-syndroom?

Een van de meest overtuigende verklaringen voor het Stockholm syndroom is dat de gevangene een band probeert te krijgen met zijn ontvoerder om te overleven. Hoe sterker de band, hoe minder waarschijnlijk het is dat de ontvoerder de gevangene kwaad zal doen.

Hieronder volgen mogelijke verklaringen voor het Lima-syndroom, het tegenovergestelde verschijnsel:

1. Doe geen onschuldigen pijn

Mensen hebben een aangeboren rechtvaardigheidsgevoel dat hen ervan weerhoudt onschuldigen kwaad te doen. Als criminelen onschuldigen kwaad doen, moeten ze de misdaad vaak voor zichzelf rechtvaardigen, hoe belachelijk de rechtvaardiging ook is.

Dit aangeboren rechtvaardigheidsgevoel zou de sympathie van MTRA-leden kunnen opwekken. De meeste gijzelaars die snel werden vrijgelaten, werden waarschijnlijk als onschuldig gezien omdat ze niets met de Peruaanse regering te maken hadden. Ze waren onnodig in het conflict verwikkeld geraakt.

Deze onschuldige gijzelaars pijn doen of lang gegijzeld houden zou schuldgevoelens hebben opgeroepen bij MTRA-leden.

2. Te hoge status om gevangen te worden gehouden

Mensen hebben de neiging om mensen met een hoge status te respecteren. Het is waarschijnlijk dat MTRA-leden, toen ze hoge functionarissen gevangen namen, enige cognitieve dissonantie ervoeren. Het is immers de bedoeling dat deze mensen met een hoge status in hoog aanzien staan en niet gevangen worden gehouden.

Deze cognitieve dissonantie kan ertoe geleid hebben dat ze een positieve band met hun gevangenen ontwikkelden om een 'gevoel van respect' te herstellen.

Er zijn andere gevallen geweest van het Lima-syndroom waarbij de ontvoerders hun gevangenen goed behandelden nadat ze hadden geleerd dat ze gerespecteerd werden in de samenleving.

MTRA-leden waren tieners en jongvolwassenen. Het statusverschil tussen hen en hun gevangenen was enorm.

3. Roofdier werd beschermer

Iemand vangen en gegijzeld houden is roofzuchtig gedrag. Maar mensen hebben ook een vaderlijk of beschermend instinct.

Een ontvoering waarbij de gevangene te hulpeloos wordt, kan het vaderinstinct van de ontvoerder triggeren. Dit is vooral waarschijnlijk in situaties waarbij de ontvoerder een man is en de gevangene een vrouw of een kind.

Het zien van een vrouw in een onderdanige positie kan er zelfs voor zorgen dat de mannelijke ontvoerder verliefd op haar wordt, waardoor hij voor haar gaat zorgen.

Dit gedrag voedt zichzelf en de band wordt na verloop van tijd sterker. Hoe meer we om iemand geven, hoe meer we aan hem gehecht raken. En hoe meer we gehecht zijn, hoe meer we om hem geven.

4. Houden van degene die van jou houdt

In sommige situaties kunnen zowel het Stockholm- als het Lima-syndroom een rol spelen. In eerste instantie kan de gevangene een band vormen met zijn ontvoerder, dankzij het Stockholm-syndroom. De ontvoerder kan reageren door zich op zijn beurt te binden aan zijn gevangene, als wederdienst. Zo kan het Stockholm-syndroom leiden tot het Lima-syndroom.

5. Zich identificeren met de gevangenen

Als de ontvoerders zich op de een of andere manier met de gevangenen kunnen identificeren, zullen ze waarschijnlijk empathie voelen. In de meeste gevallen zien de ontvoerders de gevangenen als outgroups. Hun plan is om een eis op te leggen aan hun vijanden, de outgroups (Peruaanse overheid) door een aantal outgroups (overheidsfunctionarissen) gevangen te nemen en te dreigen met schade.

Dus als de gevangenen geen band hebben met de outgroup, heeft het geen zin om ze gevangen te houden.

Als de ontvoerders de gevangenen om welke reden dan ook als ingroups zien, is dat een gunstige situatie voor de gevangenen. Als de ontvoerders de gevangenen als ingroups zien en zich met hen identificeren, is het hoogst onwaarschijnlijk dat ze kwaad zullen doen.

Hoe je sympathie kunt opwekken bij je ontvoerder

Ik hoop dat je nooit in een gijzelingssituatie terechtkomt. Maar als dat wel zo is, zijn er een aantal dingen die je kunt doen om de sympathie van je gijzelnemer op te wekken.

Wat de meeste gevangenen doen is dingen zeggen als:

"Ik heb een dochtertje om voor te zorgen."

Of:

"Ik heb thuis een zieke oude moeder die ik moet verzorgen."

Deze regels kunnen alleen werken als de ontvoerder zich ermee kan identificeren, bijvoorbeeld als hij een zieke moeder of een dochtertje heeft gehad om voor te zorgen. De kans is groot dat de ontvoerder niets om jouw familie geeft.

Een betere strategie zou zijn om op een diep, menselijk niveau contact te maken met de ontvoerder zodat ze je kunnen vermenselijken. Dingen zoals de ontvoerder vragen naar zijn motieven, zijn leven, enzovoort.

Je begint met geïnteresseerd te zijn in hen en vertelt hen dan over jezelf, je leven en je familie. Als je begint met over jezelf te vertellen, kunnen ze het gevoel krijgen dat je een band probeert te forceren.

Een andere strategie zou zijn om hen ervan te overtuigen dat je geen band hebt met de outgroup, ook al heb je die wel. Je zou dit kunnen doen door afstand te nemen van je groep en slechte dingen te zeggen over je eigen groep, hun Alles om te overleven.

Je zou zover kunnen gaan dat je toegeeft dat je de groep haat en de wens uitspreekt om de groep te verlaten. Maar je haat moet redelijk zijn en in lijn met de overtuigingen van je ontvoerders. Niets meer, niets minder. Nog een reden waarom het nuttig kan zijn om hen naar hun motieven te vragen.

Als je een vrouw bent die gevangen wordt gehouden door een man, kan het uitspelen van je onderdanigheid en hulpeloosheid helpen om zijn beschermingsinstinct te activeren.