Borderline Persoonlijkheidsstoornis (BPD) is een psychische aandoening die wordt gekenmerkt door de volgende symptomen:

• Impulsiviteit
• Instabiele/negatieve identiteit
• Chronische gevoelens van leegte
• Hoge afwijzingsgevoeligheid1
• Zelfbeschadiging
• Emotionele volatiliteit
• Chronische verlatingsangst
• Woede-uitbarstingen
• Paranoïde gedachten
• Onvermogen om scheiding te verdragen

De term ontstond toen psychiaters opmerkten dat sommige mensen met schizofrenie noch neurotisch noch psychotisch waren. Ze bevonden zich op de grens. Ze hadden geen last van hallucinaties, maar toch leek hun realiteit vervormd.

Hun werkelijkheid was vervormd door hoe ze vilt over bepaalde situaties en herinneringen.2

In het bijzonder vervormden ze hun realiteit door hun hyperactieve afweermechanismen. Deze afweermechanismen zijn bij alle mensen aanwezig, maar bij mensen met BPD gaan ze in overdrive.

Wat veroorzaakt BPD?

BPD is waarschijnlijk het gevolg van gehechtheidsproblemen in de kindertijd.3

Een instabiel zelfbeeld is een kernsymptoom van BPD. Een instabiel zelfbeeld ontwikkelt zich wanneer een kind zich niet veilig kan hechten aan zijn verzorgers.

Veilige hechting kan worden verstoord door misbruik, verwaarlozing en onvoorspelbare omgevingen waarin een kind soms wel en soms niet de liefde van zijn verzorger ontvangt, zonder dat daar een logica of regel achter zit.

Een kind met een gebrekkig zelfbeeld dat zich waardeloos voelt, groeit op en ontwikkelt een negatieve identiteit. Deze negatieve identiteit veroorzaakt schaamte en de rest van zijn leven 'verdedigt' het zich tegen die schaamte.

Dit verklaart waarom mensen met BPD, wanneer ze getriggerd worden, in een vurige woede uitbarsten en waarom ze zo gevoelig zijn voor afwijzing. Elke echte of vermeende afwijzing activeert hun schaamtewond en ze voelen de behoefte om zichzelf te verdedigen.

Wanneer hun innerlijke gevoel van schaamte hen overweldigt, kunnen ze zelfs overgaan tot zelfbeschadiging.

Ze verlangen intens naar verbondenheid en gehechtheid, maar zijn er tegelijkertijd bang voor. Ze ontwikkelen waarschijnlijk een angstig-vermijdende gehechtheidsstijl.

Tekenen dat een BPD van je houdt

Mensen variëren in hoe ze hun liefde uiten naar anderen. Je hebt misschien wel eens gehoord van liefdestalen. Mensen met BPD variëren ook in hoe ze liefde tonen.

Toch zijn er een aantal overeenkomsten die je waarschijnlijk zult zien bij mensen met BPD.

1. Idealisatie

Iemand met BPD idealiseert snel iemand op wie hij verliefd is. Waarom gebeurt dit?

Het komt voornamelijk voort uit het gebrek aan identiteit van een BPD.

Omdat een BPD geen, of een zwak gevoel van, identiteit heeft, worden ze een magneet voor andere identiteiten. In wezen is een BPD die zijn romantische interesse idealiseert, op zoek naar iemand om zich mee te identificeren.

Als een persoon met BPD van je houdt, word je hun favoriete persoon. Hun leven zal om jou draaien. Je wordt het hoofdonderwerp van hun leven. Jouw identiteit wordt die van hen. Ze zullen zich spiegelen aan wie jij bent.

2. Intense verbinding

Idealiseren komt ook voort uit de intense behoefte van een BPD aan verbinding en gehechtheid.

Onze geest ziet onze romantische relaties als vergelijkbaar met die met onze primaire verzorgers. Omdat iemand met BPD onthechting van zijn verzorger heeft ervaren, zoekt hij nu die onvervulde behoefte aan gehechtheid bij jou, en in dezelfde mate.

Ze proberen in wezen de liefde en aandacht van een ouderfiguur te winnen.

Dit is waarom iemand met BPD een intense en snelle gehechtheid ervaart. Het kan te veel voor je zijn als je aan de ontvangende kant van die liefde en aandacht staat.

3. Kleverigheid

Aan de basis van BPD liggen, net als bij veel andere stoornissen, schaamte en verlatingsangst.

Angst om verlaten te worden drijft iemand met BPD ertoe om zich aan je vast te klampen en je te overladen met liefde, tijd en aandacht. Ze verwachten hetzelfde terug. Als je hun aanhankelijkheid niet beantwoord met die van jezelf, activeer je hun 'klaar-om-te-vuren' verdedigingsmechanismen.

Ze zullen woedend worden en je devalueren als ze ook maar het kleinste greintje afwijzing voelen. Dit is de klassieke 'idealisering-devaluatie' cyclus die we ook bij narcisten zien.

4. Impulsieve handelingen van genegenheid

Een persoon met BPD kan je verrassen met geschenken, uitstapjes en bezoekjes uit het niets. Hun impulsiviteit kan hen heel leuk en opwindend maken om mee om te gaan. Ze zijn voortdurend op zoek naar nieuwigheid in relaties.

5. Ze werken aan zichzelf

Ze kunnen zich realiseren dat ze hun relatie verpesten en besluiten om aan zichzelf te werken. Ze kunnen lezen, therapie volgen en doen wat ze kunnen om hun aandoening onder controle te houden.

Het is een teken dat ze zichzelf serieus willen begrijpen en hun relatie met jou willen onderhouden. Dit is moeilijk voor ze. Zelfreflectie is moeilijk voor ze omdat ze nauwelijks een 'zelf' hebben om over na te denken.

Ze kunnen je ook proberen te begrijpen om hun interacties met jou te verbeteren. Je zult vaak merken dat ze diepgaande gesprekken voeren over zichzelf en jou.

6. Ze accepteren je onvolkomenheden

Het is moeilijk voor iemand met BPD om uit de wittebroodsweken van een romantische relatie te komen.

In de wittebroodsweken hebben mensen de neiging om hun romantische partners te idealiseren. Wanneer de chemicaliën uitgewerkt zijn en ze geconfronteerd worden met de gebreken van hun partner, hebben ze de neiging om deze te accepteren en een stabiele band te ontwikkelen.

Dit is moeilijk voor een BPD om te doen omdat ze mensen en dingen zien als ofwel goed of slecht (idealisatie-devaluatie). Wanneer de wittebroodsweken voorbij zijn, zullen ze hun partner waarschijnlijk zien als 'helemaal slecht' en vergeten dat ze dezelfde persoon maanden geleden idealiseerden.

Dus, als iemand met BPD je gebreken en onvolmaaktheden accepteert, is dat een enorme mijlpaal. Het kost ze meer moeite dan de gemiddelde persoon om dat te doen.

Referenties

1. Staebler, K., Helbing, E., Rosenbach, C., & Renneberg, B. (2011). Afwijzingsgevoeligheid en borderline persoonlijkheidsstoornis. Klinische psychologie & psychotherapie , 18 (4), 275-283.
2. Wygant, S. (2012). De Etiologie, Oorzakelijke Factoren, Diagnose, & Behandeling van Borderline Persoonlijkheidsstoornis.
3. Levy, K. N., Beeney, J. E., & Temes, C. M. (2011). Gehechtheid en haar wisselvalligheden in borderline persoonlijkheidsstoornis. Actuele psychiatrische rapporten , 13 , 50-59.