Een geëvolueerd psychologisch mechanisme is een gedragsprogramma dat in een organisme aanwezig is en dat ervoor zorgt dat het overleeft en zich voortplant.

Tijdens de evolutie van een organisme worden gedragsstrategieën die een succesvolle overleving en voortplanting mogelijk maken geselecteerd en doorgegeven aan volgende generaties.

Het resultaat is dat de gedragsstrategieën die je vandaag de dag in een organisme ziet, er zijn omdat ze het organisme hielpen te overleven en zich voort te planten in de loop van zijn evolutionaire geschiedenis. Gedragsstrategieën die ongunstig waren, werden door de evolutie uitgewied en verdwenen uit de meerderheid van de populatie.

Mechanica van geëvolueerde psychologische mechanismen

De beste manier om de werking van geëvolueerde psychologische mechanismen te begrijpen is door te kijken naar de analogie van 'hoe een computer werkt' die we op school hebben geleerd...

Alle computers bestaan uit drie onderdelen: de invoer, de processor en de uitvoer. De invoer (muis/toetsenbord/aanraakscherm) levert informatie aan de processor (CPU) die berekeningen maakt op basis van zijn programmering om een uitvoer te produceren (dingen die je ziet op je computerscherm).

Het diagram dat de werking van een geëvolueerd psychologisch mechanisme beschrijft, ziet er ongeveer hetzelfde uit...

In plaats van toetsenborden en touchscreens die uit hun lichaam steken, hebben levende organismen zintuigen waarmee ze detecteren wat er in hun omgeving gebeurt. Wij mensen hebben zicht, reuk, smaak, tastzin en gehoor.

De informatie die we met onze zintuigen verzamelen, wordt doorgegeven aan de hersenen, de CPU van ons lichaam. De hersenen zetten dan hun beslisregels in, maken berekeningen, voeren de kosten-batenanalyse uit enzovoort om uiteindelijk een output te produceren, d.w.z. ons gedrag.

De belangrijke vraag die hier rijst is: We weten dat mensen de CPU van een computer programmeren om te doen wat hij doet, maar wie of wat programmeert het menselijk brein?

Het antwoord is evolutie. De berekeningen die we met onze hersenen uitvoeren, bewust of onbewust, zijn het resultaat van onze geëvolueerde psychologische mechanismen.

Aangezien geëvolueerde psychologische mechanismen werken om onze overleving en ons voortplantingssucces te garanderen, is het eerlijk om te stellen dat al onze geëvolueerde gedragingen als einddoel hebben om onze overleving en ons voortplantingssucces te garanderen.

Dit is gemakkelijk waar te nemen bij dieren. Bijna al hun handelingen hebben direct of indirect te maken met hun overleving en/of voortplanting. Het vinden van voedsel en partners, het zoeken naar prooien, het vermijden van predatie - er is bijna niets anders dat dieren doen.

Ze zijn als de meest elementaire computermodellen - de computermodellen die geprogrammeerd zijn met een paar basisprogramma's die ze alleen maar aan de gang krijgen.

Bij mensen is het een iets ander verhaal. We hebben wel geëvolueerde psychologische mechanismen die als einddoel hebben om overleving en voortplantingssucces te garanderen, maar we volbrengen dezelfde taken op veel geavanceerdere manieren.

Onze hersenen zijn als moderne computers die niet alleen de basisfuncties vrij efficiënt uitvoeren, maar ook in staat zijn om waardetoevoegende taken uit te voeren die op het eerste gezicht niet van invloed lijken te zijn op onze overlevings- of voortplantingsbehoeften. Maar diepere analyse onthult vaak dat dit wel het geval is.

Het hebben van gevoel voor humor lijkt bijvoorbeeld een eigenschap die niets te maken heeft met onze evolutionaire behoeften. We zien dieren geen stand-upcomedy doen. Maar bij mensen duidt het op intelligentie, een eigenschap die door beide seksen als aantrekkelijk wordt ervaren.

Tegelijkertijd valt niet te ontkennen dat onze hersenen zo geavanceerd zijn dat we de eisen van onze evolutionaire programmering kunnen overstijgen. Met andere woorden, we kan en gedrag vertonen dat in tegenspraak is met wat onze evolutionaire programmering van ons vraagt.

Er zijn bijvoorbeeld mensen die zelfmoord plegen, ook al is overleven een belangrijk doel van onze evolutionaire programmering. Er zijn ook mensen die ervoor kiezen geen kinderen te krijgen, ook al is reproductief succes het ultieme doel van onze evolutionaire programmering.

Dit is mogelijk geworden dankzij onze geavanceerde hersenen. Net als geavanceerde computers heeft de flexibiliteit van de bewerkingen die onze hersenen kunnen uitvoeren ons in staat gesteld om activiteiten te ondernemen die tegenstrijdig lijken met wat geëvolueerde psychologische mechanismen verondersteld worden te doen.

Onze persoonlijkheid is een samensmelting van onze evolutionaire drijfveren en de behoeften die we ontwikkelen door onze levenservaringen uit het verleden.

Toen computers voor het eerst werden gemaakt, had niemand eraan gedacht dat ze op een dag door virussen geïnfecteerd zouden kunnen raken. Net zoals je een virussoftware op je moderne computer kunt installeren die hem laat crashen, kan iemands levenservaring uit het verleden ervoor zorgen dat hij handelt op een manier die zijn evolutionaire programmering tart, tenminste in sommige gevallen.

In de meeste gevallen echter, vormen de levenservaringen uit het verleden van een persoon zijn psyche om niets anders te doen dan zijn evolutionaire behoeften te bevredigen.