Het is verbijsterend hoe verschillende theoretici op verschillende manieren naar de menselijke natuur hebben gekeken en met verschillende, vaak enigszins tegenstrijdige, theoretische benaderingen zijn gekomen.

Toch kun je de kern van waarheid die in al deze therapieën zit niet ontkennen. Alle therapieën hebben, ondanks hun verschillen, één ding gemeen: ze zijn er allemaal op gericht om de problemen van mensen op te lossen. Ze zijn er allemaal op gericht om mensen toe te rusten met probleemoplossende strategieën om ze te helpen met hun levensproblemen om te gaan.

Problemen oplossen is eigenlijk de kern van alles wat we doen. Ons hele leven lang proberen we voortdurend een of ander probleem op te lossen. Als dat niet lukt, krijgen we allerlei psychologische problemen. Goed worden in het oplossen van problemen is een fundamentele levensvaardigheid.

Fasen van probleemoplossing

Problemen oplossen brengt je van een begintoestand (A), waarin een probleem bestaat, naar een eindtoestand (B), waarin het probleem niet langer bestaat.

Om van A naar B te gaan, moet je een aantal handelingen uitvoeren die operatoren worden genoemd. Door de juiste handelingen uit te voeren, kom je van A naar B. De stadia van probleemoplossing zijn dus:

1. Oorspronkelijke staat
2. Bedieningspersoneel
3. Doel

Het probleem zelf kan goed gedefinieerd of slecht gedefinieerd zijn. Een goed gedefinieerd probleem is een probleem waarvan je duidelijk kunt zien waar je bent (A), waar je naartoe wilt (B) en wat je moet doen om daar te komen (de juiste operators inschakelen).

Bijvoorbeeld, honger hebben en willen eten kan worden gezien als een probleem, zij het voor velen een eenvoudig probleem. Je begintoestand is honger (A) en je eindtoestand is tevredenheid of geen honger (B). Naar de keuken gaan en iets te eten zoeken is de juiste operator gebruiken.

Slecht gedefinieerde of complexe problemen zijn daarentegen problemen waarbij een of meer van de drie probleemoplossingsfasen niet duidelijk zijn. Als het bijvoorbeeld je doel is om wereldvrede te bewerkstelligen, wat wil je dan precies doen?

Zie ook: Lichaamstaal: zitten en staan met gekruiste benen

Er wordt terecht gezegd dat een goed gedefinieerd probleem een half opgelost probleem is. Als je te maken hebt met een slecht gedefinieerd probleem, is het eerste wat je moet doen alle drie de fasen helder krijgen.

Vaak hebben mensen een goed idee van waar ze zijn (A) en waar ze willen zijn (B). Waar ze meestal op vastlopen is het vinden van de juiste operators.

Initiële theorie bij het oplossen van problemen

Wanneer mensen voor het eerst proberen een probleem op te lossen, d.w.z. wanneer ze hun operators voor het eerst inschakelen, hebben ze vaak een initiële theorie over het oplossen van het probleem. Zoals ik al zei in mijn artikel over het overwinnen van uitdagingen voor complexe problemen, is deze initiële theorie vaak verkeerd.

Maar op dat moment is het meestal het resultaat van de beste informatie die het individu kan verzamelen over het probleem. Als deze eerste theorie faalt, krijgt de probleemoplosser meer gegevens en verfijnt hij de theorie. Uiteindelijk vindt hij een echte theorie, d.w.z. een theorie die werkt. Dit stelt hem uiteindelijk in staat om de juiste operators in te schakelen om van A naar B te gaan.

Strategieën voor probleemoplossing

Dit zijn operatoren waarmee een probleemoplosser van A naar B probeert te komen. Er zijn verschillende probleemoplossingsstrategieën, maar de belangrijkste zijn:

1. Algoritmen
2. Heuristiek
3. Proberen en vergissen
4. Inzicht

1. Algoritmen

Als je een stapsgewijze procedure volgt om een probleem op te lossen of een doel te bereiken, gebruik je een algoritme. Als je de stappen precies volgt, vind je gegarandeerd de oplossing. Het nadeel van deze strategie is dat het omslachtig en tijdrovend kan worden voor grote problemen.

Stel dat ik je een boek van 200 pagina's geef en je vraag om me voor te lezen wat er op pagina 100 staat. Als je vanaf pagina 1 begint en de pagina's blijft omslaan, kom je uiteindelijk op pagina 100. Daar is geen twijfel over mogelijk. Maar het proces is tijdrovend. Dus in plaats daarvan gebruik je een zogenaamde heuristiek.

2. Heuristieken

Heuristieken zijn vuistregels die mensen gebruiken om problemen te vereenvoudigen. Ze zijn vaak gebaseerd op herinneringen uit eerdere ervaringen. Ze verminderen het aantal stappen dat nodig is om een probleem op te lossen, maar garanderen niet altijd een oplossing. Heuristieken besparen ons tijd en moeite als ze werken.

Zie ook: Minderwaardigheidscomplex overwinnen

Je weet dat pagina 100 in het midden van het boek ligt. In plaats van vanaf pagina één te beginnen, probeer je het boek in het midden te openen. Het kan natuurlijk zijn dat je pagina 100 niet raakt, maar je kunt met een paar pogingen heel dicht in de buurt komen.

Als je bijvoorbeeld pagina 90 opent, kun je vervolgens algoritmisch van 90 naar 100 gaan. Je kunt dus een combinatie van heuristieken en algoritmen gebruiken om het probleem op te lossen. In het echte leven lossen we dit soort problemen vaak op.

Wanneer de politie op zoek is naar verdachten in een onderzoek, proberen ze het probleem op een vergelijkbare manier te beperken. Weten dat de verdachte 1,80 meter lang is, is niet genoeg, want er kunnen duizenden mensen zijn met die lengte.

Als je weet dat de verdachte 1,80 meter lang is, een man is, een bril draagt en blond haar heeft, wordt het probleem aanzienlijk kleiner.

3. Uitproberen en fouten maken

Als je een initiële theorie hebt om een probleem op te lossen, probeer je die uit. Als je faalt, verfijn of verander je je theorie en probeer je het opnieuw. Dit is het trial-and-error proces om problemen op te lossen. Gedragsmatig en cognitief trial-and-error gaan vaak hand in hand, maar voor veel problemen beginnen we met gedragsmatig trial-and-error totdat we gedwongen worden om na te denken.

Stel, je bevindt je in een doolhof en probeert een uitweg te vinden. Je probeert een route zonder er goed over na te denken en je ontdekt dat die nergens toe leidt. Dan probeer je een andere route en faalt opnieuw. Dit is trial and error op basis van gedrag, omdat je niet nadenkt over je pogingen. Je gooit gewoon dingen tegen de muur om te zien wat blijft hangen.

Dit is geen ideale strategie, maar kan nuttig zijn in situaties waarin het onmogelijk is om informatie over het probleem te krijgen zonder een aantal tests uit te voeren.

Vervolgens, als je genoeg informatie hebt over het probleem, schud je die informatie door je hoofd om een oplossing te vinden. Dit is cognitief trial and error of analytisch denken. Gedragsmatig trial and error kan veel tijd kosten, dus het is aan te raden om zoveel mogelijk cognitief trial and error te gebruiken. Je moet je bijl slijpen voordat je de boom omhakt.

4. Inzicht

Bij het oplossen van complexe problemen raken mensen gefrustreerd nadat ze verschillende oplossingen hebben geprobeerd die niet werkten. Ze laten hun probleem in de steek en gaan verder met hun routineactiviteiten. Plotseling krijgen ze een flits van inzicht waardoor ze er zeker van zijn dat ze het probleem nu kunnen oplossen.

Ik heb een heel artikel gewijd aan de onderliggende mechanismen van inzicht. Om een lang verhaal kort te maken: als je een stap terugzet van je probleem, helpt dat je om de dingen in een nieuw licht te zien. Je maakt gebruik van associaties die voorheen niet voor jou beschikbaar waren.

Je krijgt meer puzzelstukjes om mee te werken en dit vergroot de kans dat je een pad van A naar B vindt, dat wil zeggen dat je operatoren vindt die werken.

Problemen oplossen

Welke probleemoplossingsstrategie je ook gebruikt, het gaat erom uit te vinden wat werkt. Je eigenlijke theorie vertelt je welke operatoren je van A naar B brengen. Complexe problemen onthullen hun eigenlijke theorieën niet gemakkelijk, alleen omdat ze complex zijn.

Daarom is de eerste stap bij het oplossen van een complex probleem het zo duidelijk mogelijk krijgen wat je probeert te bereiken - het verzamelen van zoveel mogelijk informatie over het probleem.

Dit geeft je genoeg grondstoffen om een initiële theorie te formuleren. We willen dat onze initiële theorie zo dicht mogelijk bij een echte theorie ligt. Dit bespaart tijd en middelen.

Het oplossen van een complex probleem kan betekenen dat je veel middelen moet investeren. Daarom is het aan te raden om je initiële theorie te verifiëren als je dat kunt. Ik noem dit proefproblemen oplossen.

Voordat bedrijven investeren in het maken van een product, delen ze soms gratis versies uit aan een klein aantal potentiële klanten om er zeker van te zijn dat hun doelgroep het product zal waarderen.

Voordat ze een serie tv-afleveringen maken, brengen producenten van tv-programma's vaak proefafleveringen uit om uit te zoeken of de show kan aanslaan.

Voordat ze een grote studie uitvoeren, doen onderzoekers een pilotstudie om een kleine steekproef van de populatie te onderzoeken om te bepalen of de studie de moeite waard is om uit te voeren.

Dezelfde 'test het water' benadering moet worden toegepast op het oplossen van elk complex probleem waarmee je te maken kunt krijgen. Is jouw probleem het waard om veel middelen in te investeren? In management worden we voortdurend onderwezen over Return On Investment (ROI). De ROI moet de investering rechtvaardigen.

Als het antwoord ja is, ga je gang en formuleer je een initiële theorie op basis van uitgebreid onderzoek. Zoek een manier om je initiële theorie te verifiëren. Je hebt deze geruststelling nodig dat je in de juiste richting gaat, vooral voor complexe problemen die veel tijd kosten om op te lossen.

De Koreaanse film Memories of Murder (2003) geeft een goed voorbeeld van waarom het verifiëren van de initiële theorie belangrijk is, vooral als er veel op het spel staat.

Goed causaal denken

Problemen oplossen komt neer op goed causaal denken. Bij het vinden van oplossingen gaat het erom uit te vinden wat werkt, d.w.z. om operatoren te vinden die je van A naar B brengen. Om te slagen moet je vertrouwen hebben in je oorspronkelijke theorie (Als ik X en Y doe, leiden ze me naar B). Je moet er zeker van zijn dat X en Y doen je naar B leidt. X en Y doen zal B veroorzaken.

Alle obstakels bij het oplossen van problemen of het bereiken van doelen zijn geworteld in foutief causaal denken dat leidt tot het niet inschakelen van de juiste operators. Wanneer je causaal denken op punt staat, zul je geen problemen hebben met het inschakelen van de juiste operators.

Zoals je je kunt voorstellen, is het voor complexe problemen niet eenvoudig om ons causale denken goed te krijgen. Daarom moeten we een initiële theorie formuleren en deze in de loop van de tijd verfijnen.

Ik zie probleemoplossing graag als het vermogen om het heden in het verleden of in de toekomst te projecteren. Als je problemen oplost, kijk je in feite naar je huidige situatie en stel je jezelf twee vragen:

"Wat heeft dit veroorzaakt?" (heden projecteren in het verleden)

"Wat zal dit veroorzaken?" (het heden in de toekomst projecteren)

De eerste vraag is relevanter voor het oplossen van problemen en de tweede voor het bereiken van doelen.

Als je je in een puinhoop bevindt, moet je de vraag "Wat heeft dit veroorzaakt?" correct beantwoorden. Vraag jezelf voor de operators die je momenteel inschakelt om je doel te bereiken af: "Wat zal dit veroorzaken?" Als je denkt dat ze B niet kunnen veroorzaken, is het tijd om je aanvankelijke theorie te verfijnen.